Tutlayt tarifit

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
(Yettusmimeḍ seg Tarifit)
Tarifit
Tmaziɣt
Aẓaran deg Ameṛṛuk, Spanya (Mlilt d Sebta), Dzayer
Tamnaḍt Arif
Azdar Irifiyen
At tutlayt tayemmat
4,240,000 (2016)[1]
Ingalen n tutlayt
ISO 639-3 rif
Glottolog tari1263[2]

Tarifit (s Tifinaɣ: ⵜⴰⵔⵉⴼⵉⵜ) (qqaren as Tmaziɣt deg Warif) d yiwet n tutlayt Tamaziɣt yeṭṭafaren afurk n tutlayin timaziɣin n ugafa, Tarifit ttmeslayen s yis azal n 4 n imelyan n Irifiyen deg ugafa n tmurt n Umeṛṛuk.

Amerruki arisawal Tarifit.

Asesmel[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tarifit temrawas (tettemcabi) s waṭas ar Tcawit yellan deg ugafa asammar n Lezzayer acku i snat-nsent (Tarifit d Tcawit) d tutlayin tiznasin akken daɣen yella kra n umcabi gar-as d Teqbaylit.

Tukza tamaddudt (tunṣibt) s Trifit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tarifit deg Tgelda n Umeṛṛuk d tutlayt tamaddudt seg 2011, Deg Spanya llant kra n tiddukliwin tidelsanin deg temdint n Mlilt d Sebta ssuturen-t seg udabu n temdinin-a asmudded (asenṣeb) n Trifit acku azal n 40% n imezdaɣ n Mlilt d 25% n imezdaɣ n Sebta ttmeslayen s tutlayt-a, Akken daɣen yeɣɣar usqamu n tiddukla n Uruppa tukza n Trifit d akken-it d tutlayt n tdersant acku snat n temdinin-a ṭṭafaren-t tamurt n Spanya igan d agman deg tiddukla n Uruppa.

Anagraw n tira[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Seg useggas n 2003 Tarifit tuɣal tettwaru s isekkilen n tifinaɣ.

Abdar n wawalen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

imgirrden ger Tarifit d tutlayin timaziɣin nniḍen:

  • /l/ yuɣal-d /ř/, Amedya : aɣyul -> aɣyuř
  • Ur nentiq ara /r/ asmi yellan qbel asekkil: taddart -> taddaat.

Lemmer tella tiɣra mbeɛd /r/ a t-nenteq, Amedya : nenṭeq /r/ n tamara.

  • /ll/ yuɣal-d /ǧ/, Amedya : yelli -> yeǧi.
  • /lt/ yuɣal-d /č/, Amedya : weltma -> wečma.
  • S umata /k/ yuɣal-d /c/.
  • Aṭas n tikwal, ur nenteq ara awṣil a-, Amedya : afus -> fus
Asekkil di Tmaziɣt n Arrif Awal di Tmaziɣt n Arrif Awal-nni deg tantalawin tiyaḍ Anamek s teqbaylit
Ř ř ul ul
aɣyuř aɣyul aɣyul
awař awal awal
Ǧ ǧ (dj) azeǧif azellif aqerru/ixf
yeǧa yella yella
ajeǧid agellid agellid
Č č (tc) wečma weltma ultma
tacemřač tacemlalt amellal
taɣyuč taɣyult taɣyult

Tiwelhiwin[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  1. "Tarifit". Ethnologue (in Taglizit). Retrieved 2018-06-01.
  2. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Tarifiyt-Beni-Iznasen-Eastern Middle Atlas Berber". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
Tamaziɣt
Muritanya : Taẓnagt - Merruk : Tarifit | Tamaziɣt | Tasusit | Taznagt n Srayr | Tamaziɣt tudayt | Taɣumarit - Lezzayer : Taqbaylit | Tacawit | Tumẓabt | Teggargrent | Tacenwit | Iɣermawen | Tagurart - Tunes : Tasendit | Tajerbit | Tamaẓret | Dwiret - Libya : Tanfust | Twillult | Taɣdimest | Ɣat | Tasuknit | aɣarmi | Tawilant | Tazuregt - Miẓra : Isiwan - Aneẓruf : Tamahaq | Tetserret | Tayiṛt | Tawellemt | Tamaceqt - Tigzirin Tiknariyin : † Tagwanect