Tageldit n Inumiden

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
(Yettusmimeḍ seg Numidya)
Tageldit n Inumiden

Ansa
Carte
 35°30′N 7°18′E / 35.5°N 7.3°E / 35.5; 7.3

Tamanaɣt Sirta
Imezdaɣ
Tutlayt tunṣibt Tutlayin timaziɣin
punique (fr) Suqel
Asefk amazray
Asnulfu 202 BCE
Aselyem 46 BCE
Tuddsa tasertayt
Anagraw asertay Tageldawt
Muritanya d Numidya

Numidya neɣ Inumiden (202 st46 st) d tagelda tamaziɣt i d-yezgan deg ugafa n Lezzayer tamirant dɣa tettṛuḥu armi d tsiga n umalu n Tmurt n Tunes tamirant d ugmuḍ n Tmurt n Umerruk tamirant armi d Asif n Melwit.

Numidya tella tamaneɣt-is d Sirta (Qsenṭina[1],[2],[3],[4],[5],[6],[7] tamirant, anda id ufan aẓekka n Masnsen).

Numidya taṛumanit tella tezga ɣef iri agafa n Lezzayer d umalu n Tmurt n Tunes tamirant, s talast ar tamnaḍt taṛumanit n Muriṭanya (Lezzayer d Merruk deg ussan nneɣ) ar umalu, tamnaḍt taṛumanit n Tafriqt (agmuḍ n Tunes d Tatripulitant tamirant) ar ugmuḍ, Ilel Agrakal ɣer ugafa, d Uneẓruf ɣer unẓul. Imezdaɣen-is d Inumidyanen.

Numidya tella tesɛa aṭas igelliden, wid imulanen ugar wiy wiyaḍ nniḍen d Gaya, Masnsen, Misibsa, Yugurten, Yuba I, Yuba II d Ptulimi. Imaziɣen urkiden nneɣ azin-imsukal, Inumidiyen ferqen s leɛṛac imeẓliyen. Leɛṛac n uḥric agmuḍan n Numidya sɛan isem n Masyles (seg "Mis" d "Iles", "Iles" d isem n deffir-jeddi-s n Masnsen) d wid n uḥric utrim win (isem) n Masaesyles.

Timselɣa[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  1. Tafriqt d tawennaḍt-is tuṛufit d tasyatit, Sɣur Jean Jolly, asebter 27 [1]
  2. Lezzayer 2011 Sɣur Jean-Paul Labourdette, Dominique Auzias, 54 [2]
  3. H.-G. Pflaum, anmezruy n timiḍi wis XX: igiten n timlilit tagraɣlant, Sɣur Ségolène Demougin, École pratique des hautes études (Fransa). Aḥric n tussniwin timezrayin d "philologiques", asebter 126 [3]
  4. Tasedkalt tameɣradit n umezruy d tarakalt, Ableɣ 1, asebter 841 [4]
  5. Ammud n tisunḍiwin d tikatutin n Timetti tasenzikt, Ableɣ 7, Sɣur Timetti tasenzikt n Tamnaḍt n Qsenṭina, P 17 [5]
  6. Tasɣunt tafriqit, Sɣur Timetti tamezrayt tazzayrit, asebter 402 [6]
  7. Tafriqt: Arram amatu n Tafriqt taqdimt, Sɣur Avezac (Marie Armand Pascal, M. d'), Jean Yanoski, Louis Lacroix, Dureau de La Malle (Adolphe Jules César Auguste, M.), asebter 182 [7]