Aneẓruf Ameqran

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Aneẓruf Ameqran
Taneẓruft
Isefka
Isem aẓaran الصحراء الكُبرى
Continent (fr) Suqel Tafriqt
Isek yeflalen Emi Koussi (fr) Suqel
Point le plus bas (fr) Suqel dépression de Qattara (fr) Suqel
Classification du climat de Köppen (fr) Suqel hot desert climate (en) Suqel
Ansa
Carte
 23°05′N 12°37′E / 23.08°N 12.61°E / 23.08; 12.61
Awanek anayanLezzayer
Aneẓruf Ameqran - Dzayer
Aneẓruf Ameqran - Libya

Aneẓruf Ameqran d taneẓruft tameqrant akk deg umaḍal, yezga-d deg ugafa n Tefriqt yerna tajumma-ynes tesduri ugar n 8 n imelyunen n ikilumitren imkuẓen. Aneẓruf Ameqran yeṭṭef akal seg Aṭlas aneẓraf arma d Tafriqt taberkant, seg Ugaraw Aṭlasi arma d Ilel Azeggaɣ. Timura ay yettekkan deg-s nitenti d Amerruk, Aneẓruf Utrim, Dzayer, Tunes, Libya, Maṣer, Sudan, Ččad, Nijir, Mali akked Muriṭanya. Aneẓruf Ameqran d tama yekkawen mliḥ (ala 100 n yimilimitren n wenẓar ay d-yekkaten deg-s yal aseggas), dɣa d aya ay t-yejjan ad yeqqim d akal ur yeṣliḥen i tfellaḥt. Imezdaɣen-nnes zemren ad sfullḥen ala cwiṭ-nni n wakal ay d-yezzin i yimedwen (oasis), anda ay ttɣelliten tizdayin n tini. Ala d Nil ay d asif ameqran ay izegren Aneẓruf.

Talemmast ed wegmuḍ (ccerq) n Uneẓruf Ameqran d akal ɛlayen, yeccuṛ d idraren yerna llan deg-s ula d kra n yiburkanen (Ahaggar, Ayer ed yedraren n Tibesti). Deg ugafa (nord) n Uneẓruf Ameqran, yella yejdi (Areg Ameqran) ed yizuɣar imeqranen yeccuṛen d aẓru. Azal n umelyun ed wezgen n medden ay izedɣen deg Uneẓruf Ameqran. Zik, amur ameqran seg-sen llan d imeksawen imessukal, maca ass-a, tenqes tkessawt deg tama-a, yerna amur ameqran seg yimezdaɣen zedɣen deg yimukan irekden. Tamguri (industrie) icaɛen deg Uneẓruf Ameqran nettat d assuffeɣ n upitṛul ed lgaz.

Tarakalt d tasnakalt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Amezruy[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Aṭas n yeɣsan n yiɣersiwen akked tɣawsiwin ay sqedcen yemdanen n zik ay d-ufan deg Uneẓruf Ameqran, yerna aya yesskanay-d tama-a tella d tazegzawt yerna tejjujjeg deg-s tmeddurt deg tallit n uzarmezruy. Deg tallit n Wegles (Antiquité), Aneẓruf Ameqran yebda yettkaw. Imezdaɣen-nnes ay yellan, naqal, kessen iysan (iɛudiwen), jjan iɣersiwen-a, yerna bdan kessen ileɣman deg lqern wis sin qbel Ɛisa. Seg lqern wis 7 sdeffir Ɛisa, d asawen, bdan Yinselmen keccmen-d ɣer Uneẓruf Ameqran yerna skecmen amur ameqran seg yimezdaɣen-nnes ɣer Lislam. Deg lqern wis 19, Ifṛensisen ssawḍen ad ṭṭfen cwiṭ, cwiṭ, akal n Uneẓruf Ameqran, yerna deg 1894, uwḍen arma ay d Timbuktu (deg Mali). Deg 1884, Ispenyuliyen ṭṭfen akal n Uneẓruf Utrim. Deg 1911-1912, Iṭalyaniyen ṭṭfen Libya. Maca gar 1951 ed 1976, akk timura n Uneẓruf Ameqran ffɣent-tent tmura tuṛufiyin.

Imniren[ẓreg | ẓreg aɣbalu]