Faḍma At Menṣur

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
(Yettusmimeḍ seg Faḍma At Manṣur)
Faḍma At Menṣur
Tameddurt
Talalit Tizi Hibel, 1882
Taɣlent Lezzayer
Tutlayt tayemmat Taqbaylit
Lmut Saint-Brice-en-Coglès, 9 Yulyu 1967
Ideg n uẓekka Baillé
Tawacult
Arraw-is
Tiɣri
Tutlayin Tafransist
Taqbaylit
Amahil
Amahil amaru, amedyaz, amusiqi, acennay d collecteur ou collectrice de textes traditionnels (fr) Suqel
Dduzan n lmusiqa taɣect

Faḍma At Menṣur neɣ Faḍma At Menṣur Ɛemruc, Faḍma At Menṣur-Ɛemṛuc yal tamnaḍt taqbaylit akken id tessenṭaq d tameṭṭut taqbaylit tamenzut i yuran adlis s tfṛansist iwumi tsemma tamacahutt n tudert-iw Histoire de ma vie deg useggas 1946 di Ṛades i d-yeffɣen deg useggas 1968, aseggas mbeɛd tamettant-is.

Tazwert n udlis-agi yura-tt Vincent Monteil akked Kateb Yasin.

D adlis ideg d-teḥka tudert-is, tin n yemma-s d tin n warraw-is, tudert-is seg wasmi tella di Tizi Hibel armi d asmi tedda d tislit ɣer Yiɣil Ɛli d yinig-is ɣer Rades di Tunes d yinig-is wis sin ɣer Bretagne (Breṭany]] di tmurt n Fṛansa. Faḍma d tayemmat n sin n yemyura, inaẓuren imeqqranen i d-yeğğan isem-nsen deg tsekla tafransist d yedles amaziɣ, Jean-lmuhub Ɛemruc d Marie Louiz Ṭawes Ɛemruc.

Tameddurt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Faḍma At Mensur tlul deg useggas 1883 di Tizi Hibel, d taɣtest n wagul tga yemma-s mi qqaren Ɛayni acku tesɛa-tt-id mbaɛd mi teğğel s wacḥal yiseggasen mebla nnaɛ n zzwağ. Di taddart-is, tenḥaf aṭas, timetti n yimiren ur tt-tqal ara sawalen-as taqcict n lɛaṛ, ɣef waya wwint-tt temrabḍin Iṛumyen yellan xedment di sbiṭar n Micli sekrent-tt-id, seɣrent-tt, dɣa mi temmed, tewweḍ 16 yiseggasen, fkant-as amḍiq gar-asent, txeddem dinna ula d nettat di sbiṭar, di lawan-nni dɣa i tt-yessen Belqasem At Ɛemruc i d wi tezweğ deg useggas 1899.

Mbeɛd zzwağ-is, Faḍma tban-as-d tudert-nniḍen, tufa win i d wi tecrek lferḥ-is d lqerḥ-is. Belqasem yella-yas d ayen akk tt-ixuṣṣen di tudert-is, yefka-yas tayri, leḥnana, tagmat, yerra-yas-d taflest d laman deg yiman-is. Tedder kra yiseggasen gar yiɛeggalen n twacult n urgaz-is syen unagen ɣer Tunes. Dinna, dɣa i tesɛedda tugget n yiseggasen n tudert-is, tessekcem arraw-is ɣer uɣerbaz, tefka-yasen ayen akk ilaqen akken ad ilin gar wid ifazen, ufraren-d s tegzi-nsen, s tmusni-nsen kesben, ḥellan-d imeḍqan ɛlayen.

Faḍma d Belqasem, d ddin amasiḥi i ḍefren. Ɣef waya ad naf yal yiwen deg tarwa-nsen fkan-as sin n yismawen, yiwen d isem amasiḥi, wayeḍ d isem amaziɣ acku Faḍma ɣas tebɛed ɣef wakal n lejdud-is maca teṭṭef deg yiẓuran-is, s wakka arraw-is ẓṛan ansi d-frurin. Dinna di Tunes, tezga tettcewwiq izlan n teqbaylit, tettawi-d timucuha n tgemmi n lejdud-is i dderya-s, tessaweḍ tefka-yasen idles-is, idles tuwret ula d nettat ɣef yemma-s. Faḍma iḥuza-tt aṭas yinig, ɣef waya tenna : zgiɣ sarameɣ, yiwen n wass ad iliɣ di tmurt-iw, di tlemmast n taddart-iw, gar lejdud-iw, d wid d wi ttmeslayeɣ s yiwet n tutlayt, wid d wi zdiɣ yiwet n tmuɣli, yiwen n yiman neɣ rruḥ n tlelli, n tdukli d tmunent, d rruḥ n Yugurten. Deg wakken tfud, neɣ tḥemmel taqbaylit-is, tessaweḍ armi tettali ɣer sufella n tɣurfett akken ad tessemḥas i yemsebriden yettɛeddayen zdat uxxam-is i d-yezgan deg ubrid ameqqran imi ara ttmeslayen s tcelḥit imi d tantala n tutlayt tmaziɣt yettcabin aṭas ɣer tantala taqbaylit. Faḍma d adrar n ssber acku zyada ɣef lḥif i tt-iḥuzan di temẓi-is, rnu lɣerba i tt-yesbeɛden ɣef wakal-is, terna-d tmettant yettawin arraw-is yiwen yiwen, d urgaz-is Belqasem, tewwet ssiɛqa di tudert-is imi tezwer akk tawacult-is, d ussan irẓaganen i tessegra ala Ṭawes i s-d-yegran, tin i d wi tezdi lqerḥ-is. Faḍma ur tunif ara i yir tudert tesɛedda d wussan i tedder di tmurt n Leqbayel ad ten-tɣum tatut. Ayen i d-teğğa d agerruj, ɣur-s aẓar n tmedyazt d tẓuri. Ass-a, teqqim-d d azamul n tmeṭṭut taqbaylit timinigt s tesreṭ tamasiḥit yefkan i warra-is ttrebga izaden, i ten-id-yessufɣen d aggagen n yal ukud di yal amkan. Temmut Faḍma di Sbiṭar n la Bretagne di tmurt n Fransa deg useggas 1967.

Tamesluyt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]