Taɛcurt

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Taɛcurt deg ubrid n Imam Ḥusin deg Ṭehran tamanaɣt n Iran

Taɛcurt d ass wis mraw di waggur amenzu n Muḥerrem deg wazemez n yinselmen. Ɣer yinselmen isunniyen d ass ameqqran ideg d-smektayen tuffɣa n yimceyyeɛ Musa d udayen yumnen yis seg tmurt n Maṣer d uɣraq n Ferɛun aɛdaw n Rebbi deg yilel azewwaɣ i yefreq Musa s usɣar-is d ass ideg id-smektayen illu-nsen d wayen i yezmer ad yexdem. Ma ɣer yiciɛeiyen d ass n leḥzen imi d ass ideg yettwanɣa Lḥusin (mmi-s n mmi-s n yimceyyeɛ Muḥemmed) mmi-s n Ɛli d yelli-s n yimceyyeɛ Faṭima deg tnegluft n Karbala ula d ɣer isunniyen lmut n Lḥusin tettwaḥseb d lexṣara tameqqrant i usɣan-nsen ula d nutni imi ttamnen belli Lḥusin d mass n yilmeẓyen n lǧennet.

Ɣer cciɛa ass n taɛcurt yettas-d s tmeẓriwt n yiẓekwan n yiwudam n ubrid-nsen kra ttawḍen ɣer tiyita n yiman-nsen d usizzel n yidammen -nsen imi ttwalinn imian-nsen d ixeddaɛen n Lḥusin. Ɣer yisunniyen ttuẓumen kraḍ n wussan imi d-yeǧǧa yimceyyeɛ Muḥemmed awal-is : ass send taɛcurt, d taɛcurt d wass ara d-yasen s deffir-s: Xas akken tuẓamin n taɛcurt macci d lwaǧeb, maca asɣan iḥemmel mliḥ wid i tt-ixeddmen. Kra n tmura akka am Lezzayer d Lmerrtuk taɛcurt ttqabalen-tt s usewwi n lmakla n wass-nni kan s usuter n tmellalin s wurar d tuffɣiwin ɣer lemqamat d temɛemmrin ay-a imyussanen n wajjed ugin-t imi ccerk s Rebbi. Tikwal taɛcurt tettili-d i usebgen n tsertit n tmurt akken iḍerru yal aseggas deg Iran ideg tineslemt taciɛit i d asɣan unṣib n tmurt, ɣef way-a tikwal iḍerru-d umennuɣ s ifassen deg tmura yeǧǧamaɛen snat n tmettiyin taciɛit d tsunnit akka am Lɛiraq d Pakistan

Iẓuran[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Isunniyen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

taɛcurt d ayen id-yeǧǧa yimceyyeɛ Muḥemmed deg tazzwara n tneslemt imi deg-s i yessfuggul ass n usellek n udayen seg Ferɛun ɣef ufus n Sidna Musa, akken id yettwabder deg lḥadit :

                 Assmi id-yusa yimceyyeɛ ɣer Lmadina yufa udayen-is ttuẓumen taɛcurt ( ass wis 10 deg muḥerrem) yesla-asen qqaren belli d ass ideg iten

                 id-isellek Rebbi seg Ferɛun d yiserdasen-is. Seg yimiren imceyyeɛ Musa yebda yettuẓum assni akken ad yesnummer Rebbi."Nekk i

                 yqerben ɣer Musa akter-nsen" ihi seg yimiren yenna i wid it-yeṭṭafaren ad uẓumen ula d nutni ass n taɛcurt ad as-rnun ula d tatsuɛt d tin s

                 deffir taɛcurt.

Tadyant-a teḍra-d gar yimceyyeɛ Muḥemmed d udayen yettuẓumen ass n Yum Kiwwur deg wass wis mraw n wayyur n Ticɣay dɣa i usmekti n Musa yuɣal yettuẓum-it ula d netta. Maca umbeɛd rsent-d layat n Remḍan tuɣal tuẓumin n Taɛcurt d ssunna kan.

Iciɛiyen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Timenɣiwt n Lḥusin[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Iciɛiyen kkaten iman-nsen deg wass wis rebɛin ardekal lmut n Imam Lḥusin di Ɛiraq

Tanegluft n Karbala d yiwet seg tedyanin timeqqranin n umennuɣ mgal Yazid Iru. assmi yuɣal d agelmlid yressawel-asi unembaḍn Lmadina (Lḥusin) i wakken ad yesteɛref yis am ugellid n yinselmen maca Lḥusin yugi imi yenna-as belli annecta ur d-yusia ra akken i t-id-yuxi nnbi Muḥemmed. Dɣa imiren yeffeɣ netta, dderya-s, atmaten-is (ladɣa yessetma-s) d warraw n gma-s Ḥsen szg Madina ɣer Mekka i wakken ad yessuter tuffra deg-s.

Di Mekka yesla Lḥusin belli Yazid iheyya-d ad t-ineɣ di Mekka mi ara d-iḥuǧǧ ɣef way-a ur yexdim ara lḥiǧǧ-is i wakken ur ttazallen ara yidammen deg temdint n talwit yenna iwid i t-yeṭṭafaren d ddun yid-s ɣer temdint n Kufa deg Ɛiraq ideg qqwan wid yedduklen yid-s.

Deg ubrid-is ɣer dinan, yesla belli imceyyeɛ-ines yettwanɣa deg Kufa yernu ibedd-d mgal yiserdasen n Ɛubayd Allah U Ziyad. Yenna i yiserdasen n Kufa ma yella mazal bɣant ɣur-sen ladɣa imi d nutni i as d-issawlen i wakken ad yidir yid-sen imi ur sɛin ara Imam ara ten-iḥekmen,; yenna-asen ma yella ur tebɣin ara yid-sen ad yuɣal kan ɣer Mekka. Maca nutni ur t-rrin ara nnan-as kan ad yawi abrid nniḍen yessufuɣen ɣer temdint ɣef way-a yuɣal iɛedda ɣer temdint n Karbala, ideg iserdasen-is hettmen-t iwakken ad yeḥbes dinna akken ad awin aman.

Anembaḍ Ɛubayd Allah yenna i Ɛumar U Saεad aqerru n yiserdasen ikufiyen ad ṭṭfen Lḥusina d t-hettmen ad yesteɛref s Yazid yernu ur t-ssawaḍen ara ɣerr waman n wasif n Furat. Azekka nni iheyya iserdasen*is i wakken ad kecmen di tnegluft.

Tebda tnegluft n Karbala di tnezzayt n 10 tuber 680 (10 muḥerrem 61 H) ideg yennuɣ Lḥusin d ciṭ n wid i t-id-iḍefren d yiɛeyyalen n twacult-is (72 n yirgazen rnu-as tulawin d yigerdan) ɣer tama n wasif n Furat iwumi ur lḥiqen ara ad swen seg-s ttwanɣan dinna.

Mi dayen yettwanɣa Lḥusin d wid i t-iḍefren seg yirgazen uwin tulawin rnan nnan-as i imam zayn lɛabidin ad yteknu. Ma d weltma-s n Lḥusin uwin-tt ɣer usekraf deg Dimacq uqbel ad-as-d serrḥen i wakken ad tuɣal ɣer Lmadina aseggas ardekkal tadyant-a.

Ɣef way-a iciɛiyen kkaten iman-nsen tteḥzanen imi ɣur-sen xedɛen imam s yifassen-nsen ǧǧan-t i uxṣim-is mebla ma ɛiwnent.