Agerram Augustin (Saint Augustin)

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Agerram Augustin (Saint Augustin)
évêque diocésain (fr) Suqel

396 -
Dioceses: Diocèse In Partibus de Hippo Regius (fr) Suqel
Tameddurt
Talalit Thagaste (fr) Suqel, 13 Wamber 354
Taɣlent Rome antique (fr) Suqel
Lmut Hippone (fr) Suqel, 28 Ɣuct 430
Ideg n uẓekka basilique San Pietro in Ciel d'Oro (fr) Suqel
Tawacult
Baba-s Patricius
Yemma-s Monique d'Hippone
Tissulya akked aucune valeur
Arraw-is
Atmaten-is d yissetma-s Perpétue d'Hippone (fr) Suqel d Navigus d'Hippone (fr) Suqel
Tiɣri
Tutlayin Talatint
punique (fr) Suqel
Tutlayin timaziɣin
Inelmaden
Amahil
Amahil afelsuf, théologien ou théologienne (fr) Suqel, autobiographe (fr) Suqel, théoricien ou théoricienne de la musique (fr) Suqel, prédicateur (fr) Suqel, amezray, amedyaz, prêtre chrétien (fr) Suqel, amaru, prêtre catholique (fr) Suqel, évêque titulaire (fr) Suqel d ameqran n igerrumen akatulik
Important works Les Confessions (fr) Suqel
La Cité de Dieu (fr) Suqel
De la Trinité (fr) Suqel
Influenced by Ambroise de Milan (fr) Suqel
Feast
28 ɣuct d 15 yunyu
Taflest
Asɣan Tamezdayt takatulikt
manichéisme (fr) Suqel
IMDb nm1240835

Ilul agerram Augustin neɣ Ugestin (Aurelius Augustinus s tlatint, Saint Augustin s tefṛansist, di Taggast ass n 13 Wamber 354 (deffir n Ɛisa), yeǧǧa-yaɣ ass n 28 ɣuct 430 di temdint n Hippone (Ɛennaba). Yella d amesnagay, amaru, amasnakuc; baba-s d yemma-s d imaziɣen, maca baba-s yeṛṛummen (yuɣal d amdan aṛumi), ma d yemma-s ur teṛṛummen ara (teqqim d tamdant tamaziɣt) qqaṛen-as: sainte monique.

Yella d yiwen si kuz ibabaten n taknisa talatinit akked saint Amboise, saint Jérome Grégoire amezwaru I, daɣen d yiwen ger 33 n imejjayen (ṭebbat) n taknisa. Yettfuggul ass n 28 ɣuct n yal aseggas sɣur ikaṭulikiyen, ass n 15 yunyu sɣur urṭuduksiyen. Am umesnagay yugmed aṭas n tmussni sɣur Platon maca Augustin d amasiḥi daɣen, ayen i t-yeǧǧan ad yagwi kra n tmeḍriwin n Platon neɣ n Plotin am tin i d-yennan d-akken Akuc ur d-yesnulfa ara amḍal s umaɣzal, ayagi ur imsadan ara d wayen id-enna tisreḍt tamasiḥit akked tudayt.

Tinṭelt-is tezga-d di Pavie. Deffir Saint Paul; Saint Augustin d udem ameqqṛan n tisreḍt tamasiḥit, yettwannen (yettwaɣer) s waṭas di tallit nni n wemdur alemmas Moyen Age.

Ala netta deg babaten n taknisa i d-yeǧǧan anagraw n tesnezgimt i wumi neqqaṛ augustinisme. Tazrirt ines tḥuza ammur ameqqṛan n yimasnakucen n tallit n wemdur alemmas Moyen Age d wid n tura.

Tameddurt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Temẓ-is[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Augustin i wennened (ḥkad) temẓ-is di tmelkitin ines confessions. Mi d-ilul Augustin, tamdint n Tagast di Numidia (ass-agi Suq-Ahṛas, Ldzayer) tellad seg 300 iseggasen, maci d tahrest, maca d tamdint n tefriqt taṛumit yesɛan timanit seg azal n snat timiḍa (200 isegwasen), tettekka ɣer temnaṭ n Numidia. Tamdint n Tagast tezga-d ɣef 90 agimkat seg illel d 600 isarakaten n ajagal.

Baba-s n Augustin, Amaziɣ aṛumi, d amdan aṛumi amgetyakuc umi qqaren Patrisius, ur yeɣri ara, tameṭṭut-is Monik d Tamaziɣt tamasiḥit, terra argaz-is daɣen d amasiḥi di tagara n tudert ines, yerna tezga tettnaḍaḥ iwakken Augustin ad yuɣal d amasiḥi.

Augustin yesɛa sin watmaten, weltma-s d gma-s umi qqaren Navigius, tutlayt nsen tayemmatt d talatinit, ɣas akken Augustin isbuduy iman-is am akken d amaru aqaeṭaji. maca ur neẓri yara ma yella kra yemmeslay tutlayin nniḍen n tefriqt ugafa, idels ines d alatini, yella d anelmad izewren s waṭas, maca yewɛer daɣen yerna i ksen teneɣrit, ittagwad tafgert d umennuɣ n yiselmaden.

Taɣara s wayes ad yali taserkemt d tin n tazrawt, baba-s ismun tadrimt iwakken ad ɣṛen warraw-is, Augustin ad yeffeɣ d abugaṭu, yeɣṛa di tazwara di Madaure (assagi M'dawruc, ldzayer) aked iselmaden amgetakucen, ɣuṛ-s 15 iseggasen mi bdant tezrawtin ɣef tkatut, etc ayen fayeg i d-yewwet deg adlis ines Timelkitin:(Confessions).

Baba-s ixuṣ tadrimt, Augustin yuɣal-d s axxam ar twacult-is, ɣur-s 16 iseggasen. Di tallit-nni yeddukel akked yiwet n tarbaɛt ur imaɛnen ara, ayen i t-yeǧǧan ad yaker tifiras yiwen yiḍ, yuker maci acku yella deg assar neɣ yelluẓ, maca s tadfi kan iwakken ad igned.


« Arbor erat pirus in vicinia nostrae vineae pomis onusta nec forma nec sapore illecebrosis. Ad hanc excutiendam atque asportandam nequissimi adulescentuli perreximus nocte intempesta, quousque ludum de pestilentiae more in areis produxeramus, et abstulimus inde onera ingentia non ad nostras epulas, sed vel proicienda porcis, etiamsi aliquid inde comedimus, dum tamen fieret a nobis quod eo liberet, quo non liceret. »

« Dans le voisinage de nos vignes était un poirier chargé de fruits qui n’avaient aucun attrait de saveur ou de beauté. Nous allâmes, une troupe de jeunes vauriens, secouer et dépouiller cet arbre, vers le milieu de la nuit, ayant prolongé nos jeux jusqu’à cette heure, selon notre détestable habitude, et nous en rapportâmes de grandes charges, non pour en faire régal, si toutefois nous y goûtâmes, mais ne fût-ce que pour les jeter aux pourceaux : simple plaisir de faire ce qui était défendu. »

« Deg asijey n waḍil "tẓurin" tebḥirt-nneɣ, yella yiwen waddag n tfiras yeččuṛen d igumma ur yelhin ara, nṛuḥ, tarbaɛt n yilmeẓiyen ur yeswin tigert, nezwi-t-id, di tlemmast n yiḍ, neɛwez alammi d lawan-a, akken nuɣ yir tannumi, newwi sekra din maci iwakken ad t-nečč, ɣas akken naɛreḍ iten-t, maca iwakken at-ten ḍeggeṛ s yilfawen: i tadfi kan i nexdem ayen n dir »

Augustin yella ttikli ad iṣṣaweḍ 17 isegwasen, m-is yessegfer baba-s ayen s wacu ad yeɣlel tizrawtin ines di temdint n Qarṭaj, yeḥka-d dakken anezwu n temdint agi n tefriqt ugafa d-aḥmayan s tidefyin n tayri d umezgun.

« Veni Carthaginem, et circumstrepebat me undique sartago flagitiosorum amorum »

« Traduction : Je vins à Carthage où j'entendais crépiter autour de moi la friture des amours infâmes. »

« Tasuqilt : usiɣ-d ɣer Qarṭaj anida sellaɣ teskarwic zdati tujjut n tiyra yessekruruten. »

Ad nar tamawt kan, ɣef awalen icebḥen i yesseqdac Augustin deg uɣanib ḥemlen iṛumyen n tefriqt ugafa, yesseqdac-iten akken iwata, yerna yetturar yissen, amakken nezmer ad nwali deg tefyirt agi : « Nondum amabam sed amare amabam et secretiore indigentia oderam me minus indigentem. »

« Tasuqilt: urɛad ḥemmleɣ, maca ttiḥmilaɣ ad ḥemlaɣ yerna s yiwen wassar yeffren, ɣuccaɣ iman-iw imi ur sɛiɣ ara azal n wassar ilaqen. »

Timezri agi ɣef tmeddurt-is, tskanayed yiwen uzaraf aluɣan sɣur amdan amengaḍ ɣef tiklisent tanubit n wayeḍ.

Yessen di temẓ-is tameṭṭut ukud yidir 14 isegwasen, yesɛa yid-s aqcic (Adéodat 'Adiyudat'), ur neẓri acemma fell-as, ula d ismis, ahat tella tamasiḥit ma nwala isem n mmit-sen

Adéodat 'Adiyudat' yesɛan anamek n Ayakuc.

Si Ṛṛum ɣer Milan[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Di Ṛṛum, Augustin yesɣeṛ inelmaden Tasnukyest (La rhétorique). aseggas n 384, iṛuḥ ɣer Milan, iceyyɛ-at Quintus Aurelius Symmaque i yellan yesseḥbibir fellas.

Di Milan imirenni, llan ttḥuffun ɣef uselmad n tesnukyest, Symmaque yessen azal n Augustin, icegɛat. Dinna, Augustin ixuleḍ aṭas imedyazen, imesnagayen (wid izraren sɣur Platon). yemmas tḍedrit-id att idir yides.
Yemmugred Saint Amboise n Milan uɣur yelmed aṭas, izrar fellas ayen-din, acu it yeǧǧan ad yeǧǧ tamananit u ad yeḍfer Tamasiḥit akken iwata, dɣa yebɣa ad yezweǧ (tahel) d yiwet tqcict tamaṛkantit, maca ilaq-as ad yarǧu sin isegwasen acku mazal-itt mecṭuḥet, yeǧǧa tameṭṭut nni ukud yella yettidir azal n 15 isegwasen, m-ad netta skud urɛad yezwiǧ yebwid tayeḍ.

Asekkud[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tiɣbula ines[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Siserun/Cicéron ;
Adlis n tmasiḥit "Bible", tasuqilt sɣur saint Cyprien n Carthage aked saint Ambroise n Milan ;
Tamennanit/Manichéisme ;
Platon sɣur Siserun/Cicéron ;
Néoplatonisme n Plotin akked Porphyre.

timeḍranin timedran[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tasnegzimt n ugurrum Augustin tbed ɣef tmeḍranin timedran id iteddun:

Taflest, liman.
Tayri, an ẓer d akken Augustin yebḍa ger tayri n timmad-it d win n akuc.
Anefray illeli.
Taɣszint
Timektit