Amagraman

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Amagraman
Tasensartut
TageldaPlantae
TafesnaAsterales (fr) Asterales
TawacultAsteraceae
TawsitDittrichia (fr) Dittrichia
talmest Dittrichia viscosa
Greuter, 1973

Amagraman (Dittrichia viscosa) d imɣi i iḥemlen imeṭqan i ittuneddan. Imusnawen n yimɣan, qqaren-ed, belli seg Lazi i yed-itac, akken ad yaɣ iri n yilel agrakal akked Lurup neɣ amadal s umata. Imɣi n umagraman ittak anzi ɣer imrɣi n buzduz akked taysa: Ad ttwalem seg yiwet n txerrubt i d-cetlen. Iferrawen n umagraman d izegzawen. Tizegzewt nsen ḥemqit. Mayella d talɣa nsen truḥ s teɣzef. Teɣzef i yettuferyen afray n tuɣmest deg usettu n umdan.

Tasnaẓɣurt [Aẓar n wawal][ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Amagraman d awal uddis [taguri tamawalt tuddist] i d-ikkan seg sin n wawalen: “ < ''amager'' + ''aman'': Imɣi i ittmagaren aman. Taseklut [Ccejra] n umagraman qqaren-as medden '''Tamagramant'''.
Awal ayi n
umagraman d amay amgut. Amedya: amṭiq ayi yeṭṭuqet s umagraman. Amgraman ur t-itett ara lmal; am uɣelmi, am ibeqri am umaɛiz.

Aglam[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Ağğuğğey n umagraman

Amagraman d imɣi i iḥemlen imeṭqan i ittuneddan (< nda) = [ideg llan waman]; ɣas akken tikwal ittemɣay-ed deg iyufa (< ayafa). Amagraman iğğuğğuy deg anebdu. Iğğeğğiyen ines werriɣet. Imɣi n umagraman izmer ad yaweṭ alammi d wazal n lmitra d wezgen deg teɣzef; mayella deg tehri, adarnuc-is, izmer ad yaweṭ alammi d lmitra. Ifrawen n umagraman tminṭaṭen am llazuq.

Imɣan-is tacen: imeqq-id ɣef yiri n yilel agrakal akken i yed-imeqqi deg Lurup akken mayella tella.

Timitar[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Amagraman (Dittrichia viscosa)
  • Ṣṣenf n uğğuğğey: corymbe de capitules
  • Bettu n wazfi: Awtem
  • Ṣṣenf n aṭlu: Entomogame, autogame
  • Lawan n uğğuğğey : Yulyu - ɣuct

* Ifes :

    • Ṣṣenf n ugummu : akène
    • Anamek n uɣebber: anémochore
  • Tamezduɣt akked wemɣi n umagraman:
    • Amɣi : mégaphorbiaies planitiaires-collinéennes, eutrophiles
    • Annar n wemɣi : seg (Lazi n ugafa)

Ayagi n yemr-it-id s ɣur: Julve, Ph., 1998 ff. - Baseflor. Index botanique, écologique et chorologique de la flore de France. Version : 23 avril 2004.

Igan[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Amagraman d imɣi amdawi: Ifer n umagraman iskussum tiggest (lğerḥ). Zik, m’ara yigges yemdan, deg lexla - anida ur yelli la qej la waj - ama d argaz neɣ d tameṭṭut, d aqcic neɣ d taqcict, ad iḥuf tamagramant, ad ilwu iferrawen-is, imir ad ten-ig ɣef tiggest i t-yuɣen, ad t-en-iṭṭef tiremt - akken meqqer tiggest: azal n 5 alammi d 10 n dqayq -, imir ad tekkusem tiggest ines.

Assexzen, ssexzanent medden d taɣebbart, neɣ d asɣar (n iferrawen).

Aẓar n umagraman iddukul akked dwa n iḥetwacen. Ttdawin medden yes tusut, turin, tgr.

Rret tamawt: Imɣi ayinni ur d-iwwi ara ad t-sxedment lxalat i irefden akked tiden i iṣṣuṭuṭen. Siwama yella s ladan n ṭbib, ɣef usexṣer ines, am tuzla n tɛebbut, iriran akked ingaẓen n wammas[1].

Azamul[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tamagramant maci d imɣi i yeggaren iẓuran lqayen. D ayesmi qqaren madden i wayen yak ur nesɛi lmeɛna neɣ ur nebni yara ɣef ṣṣeḥ: Iẓuran n tamagramant.

Notes[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  1. Gérard Chenuet et al., Phytothérapie : la santé par les plantes, Vidal - Sélection du reader's digest,‎ , 320 p.

Liens externes[ẓreg | ẓreg aɣbalu]