Addad (tajerrumt)

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.

Addad d awal amaynut yesnulfa Mulud At Mεemmer mi yura tajerrumt-is n teqbaylit s teqbaylit. Addad d taskant (lxeṣla) ger teskanin n yisem deg tutlayin timaziɣin merra, siwa kra n tantaliwin n Libya, n Maṣer, ak° d Mawritanya.

Ismawen ineṣliyen n tmaziɣt (mačči d ireṭṭalen seg tutlayin-nniḍen) sɛan sin n waddaden: addad ilelli (s tefransist état libre) d waddad amaruz (état d'annexion).

  • Addad ilelli d talɣa n yisem mi yella di tazwara n twinest (phrase), neɣ ma yella d assemmad usrid (complément direct). D amedya : argaz (a. ilelli), ẓriɣ-t (neɣ : argaz, iruḥ, atg.), yerna : ẓriɣ argaz atg.
  • Addad amaruz d talɣa n yisem iḍefren tanzeɣt (d amedya : (ak°) d wergaz, sɣur wergaz atg.), neɣ yellan d ameggay (sujet) deffir wemyag (le verbe) (d amedya: iruḥ wergaz, atg.).

Addad amaruz n yismawen yezmer ad yili :

  • a+ CV- (a + targalt [consonne] yiwet) > uCV- (d amedya : aSAru > uSAru)
    • (asg°et: i + CV- > iCV- (addad ilelli win amaruz kifkif-iten, d amedya : iSUra)
  • a + CC- > (a + sin tergalin) weCC- (d amedya : aRGaz > weRGaz)
    • (asg°et: i + CCV- > yeCCV- (d amedya : iRGazen > yeRGazen)
Mi d-yebda waddad amaruz s wezgenaɣri (semi-woyelle), tanzeɣt (la préposition) n ur iban ara, maca azgenaɣri ad yuɣal d ussid (aɣezzfan, redoublé): n wergaz > wwergaz ; n yergazen > yyergazen. (ww inṭeq d bbw neɣ ggw ; yy inṭeq d gg).
Mi d-yebda waddad amaruz s tiɣri (voyelle) mačči s wezgenaɣri, tanzeɣt (la préposition) n ur tban ara (n + u/i yuɣal d uu- neɣ d ii-), maca iluɣa n tira bɣan dima ad tettwaru.


Adlesumuɣ[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Mouloud Mammeri, Tajerrumt N Tmaziɣt (Tantala Taqbaylit) - Grammaire berbère (kabyle), Paris, Awal/La Découverte, 1988 ISBN 2-906659-00-03