Tazelɣa n tnila "Ad"

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.

TAZELƔA N YIMAL “AD” + URMIR AḤERFI = IMAL “Urmir aḥerfi” d amyag mi ara yettwasefti s talɣa taḥerfit. Deg wakud yemmal-d tigawt ara yeḍrun “imira”, maca, talɣa-yagi ur telli neɣ ur tt-nesseqdac kan akka iman-is di teqbaylit n tura; anagar kan di drus tikkal neɣ deffir wemyag yettwaseftan yakan deg yimal, amedya di tezlit-a n Ferḥat Imaziɣen Imula: “Ma bɣan a yi-yenɣen, NƔEN-i (iyi)”. “NƔEN” dagi d urmir aḥerfi, lemmer a s-nernu tazelɣa n yimal “AD” ad yuɣal d imal, amedya: ad nɣen. TAZELƔA N YIMAL “AD” , ɣas llant kra n talɣiwin-nniḍen i nezmer a tent-nesseqdec akken ad nezger yes-sent ɣer yimal, yecban: “ARA”, ladɣa di talɣiwin n wurmir ussid akk d umaɣun: - “ARA”+AMAƔUN AḤERFI: “ARA” YARUN” (akk udmawen). “ARA”+AMAƔUN USSID: “ ARA YETTARUN (akk udmawen)”.

URMIR AḤERFI+TAZELƔA N YIMAL »AD »=IMAL Imedyaten: -Amyag “aru” deg wurmir aḥerfi: aruɣ taruḍ yaru taru naru tarum tarumt arun tarumt -Amyag “aru” deg yimal: ad aruɣ ad taruḍ ad yaru ad taru ad naru ad tarum ad tarumt ad arun ad arunt TAMAWIN: 1) Tazelɣa n yimal d “AD” +amyag (“ad taruḍ”), tinna n “A” kan iman-is di kra n wudmawen ( “a naru”) tekfa, dayen! Imedyaten: (akka i yessefk) ad urareɣ ad turareḍ (mačči “a turareḍ) ad yurar ad turar (mačči “a turar”) ad nurar (mačči “a nurar”) ad turarem (mačči “a turarem”) ad turaremt (mačči “a turaremt”) ad uraren ad urarent. Imedyaten: Azekka ad kecmeɣ ɣer wesmel, ad afeɣ dinna dda Muḥend.

    • Tazelɣa n yimal di teqbaylit tasaḥlit “AWEQQAS neɣ AWQAS” d “DI” mačči d “AD”: DI SSƔEƔ= AD AƔEƔ.

TAZELƔA N YIMAL+TAZELƔA N TNILA+URMIR AḤERFI. “TAZELƔA N TNILA” llant snat “ D” d “N”. « D » temmal-d tanila neɣ tama n win/wid d-yettmeslayen ; « N » temmal-d tanila neɣ tama n win/wid i wumi nettmeslay (tikkal ula d adeg iɣef nemmeslay yakan). Imedyaten deg yezri : « yusa-d (ɣur-i neɣ ɣur-neɣ) Yusa-n (ɣur-k neɣ ɣur-wen) . Tazelɣa n tnila « D » d « N » teṭṭafar amyag neɣ yesseḍfar-itt wemyag ; deg yezri yessegray-itt wemyag : « yura-d, yura-n » . Deg yimal neɣ di kra n tenzaɣ, yezwaray-itt wemyag : Mi d-yuzen, mi n-yuzen ; ur d-nniɣ, ur n-nniɣ.. Mi ara temlil tzelɣa n yimal akk d tzelɣa n tnila, tamezwarut a s-nekkes « D » a d-yegri kan « A »:

a d-afeɣ/ a n-afeɣ a d-tafeḍ/a n-tafeḍ a d-yaf/a n-yaf a d-taf/a n-taf a d-naf/ a n-naf a d-tafem/ a n-tafem a d-tafemt/ a n-tafemt a d-afen/a n-afen a d-afent/ a n-afent

Akken yessefk:

a d-rewleɣ (mačči “ ad d-rewleɣ”) a d-trewleḍ ( mačči “ad d-trewleḍ”) a d-yerwel (mačči “ ad d-yerwel”) a d-terwel (mačči “ ad d-terwel”) a d-nerwel (mačči “ad d-nerwel”) a d-trewlem (mačči “ ad d-trewlem) a d-trewlemt ( mačči “ ad d-trewlemt”) a d-rewlen (mačči “ad d-rewlen”) a d-rewlent (mačči “ ad d-rewlent”)

  • Akk wid yettarun “ ad d-yuɣal” acimi ur ttarun ara daɣen “ ad n-yuɣal”?!

Ɣurket tamsertit ( mi ara yemlil “D” aggaɣ n tzelɣa n tnila itett “T” n wudmawen n tseftit): Deg wawal, neqqar: “ a d-rewleḍ, a d-rwel, a d-rewlem,a d-rewlemt” (iruḥen-asen yakk “T”-nni n wudem n tseftit), maca deg tira, yessefk akka: “ a d-trewleḍ, a d-terwel, a d-trewlem, a d-trewlemt”. Tamawin: “D” n tzelɣa n yimal nessawal-it-id (di teqbaylit) d azenzaɣ “am “d”-nni yesɛan taneqqiṭ sufella di taɛrabt), ma d “D” n tzelɣa n tnila d aggaɣ ( am “D”-nni ur nesɛi taneqqiṭ di taɛrabt). A d-yeddu neɣ a d-yefk isem-is! TAMAWT: Tazelɣa n tnila “N” ulac-itt deg waṭas n temnaḍin n leqbayel: Bgayet, Sṭif, Lberǧ..; ulac-itt ula di yakk timeslayin-nniḍen n tmaziɣt. Ur yessefk ad neɛreq ger waya: “Ruḥ-n” (nnemgal n ruḥ-d) d “ruḥen”!

TAZELƔA N YIMAL+AMQIM UDMAWAN+URMIR AḤERFI. Asemmad usrid: a yi-yekkes neɣ ad iyi-yekkes (mačči “ad yi-yekkes) a k-yekkes neɣ ad ak-yekkes (mačči ad k-yekkes) a kem-yekkes neɣ ad akem-yekkes (mačči ad kem-yekkes) a t-yekkes neɣ ad at-yekkes (mačči ad t-yekkes) a tt-yekkes neɣ ad att-yekkes (mačči ad tt-yekkes) a ɣ-yekkes neɣ ad aɣ-yekkes (mačči ad ɣ-yekkes) a ken-yekkes neɣ ad aken-yekkes (mačči ad ken-yekkes) a kent-yekkes neɣ ad akent-yekkes (mačči ad kent-yekkes) a ten-yekkes neɣ ad aten-yekkes (mačči ad ten-yekkes) a tent-yekkes neɣ ad atent-yekkes (mačči ad tent-yekkes).

Asemmad arusrid: a yi-yekkes neɣ ad iyi-yekkes (mačči “ad yi-yekkes) a k-yekkes neɣ ad ak-yekkes (mačči ad k-yekkes) a m-yekkes neɣ ad am-yekkes (mačči ad m-yekkes) a s-yekkes neɣ ad as-yekkes (mačči ad s-yekkes) a s-yekkes neɣ ad as-yekkes (mačči ad s-yekkes) a ɣ-yekkes neɣ ad aɣ-yekkes (mačči ad ɣ-yekkes) a wen-yekkes neɣ ad awen-yekkes (mačči ad wen-yekkes) a went*-yekkes neɣ ad awent*-yekkes (mačči ad went*-yekkes) a sen-yekkes neɣ ad asen-yekkes (mačči ad sen-yekkes) a sent-yekkes neɣ ad asent-yekkes (mačči ad sent-yekkes).

Anda-nniḍen qqaren: A kent*-yekkes neɣ ad akent*-yekkes (mačči ad kent*-yekkes)

Di kra n tuddar di Lberǧ n Buɛrariǧ, amqim di kra n wudmawen izeggir, yettegray: A t-teččeṭ-it= a t-teččeḍ.

TAZELƔA N YIMAL+AMQIM UDMAWAN+TAZELƔA N TNILA+URMIR AḤERFI. Asemmad usrid: a yi-d-yaf neɣ ad iyi-d-yaf (mačči “ad yi-d-yaf) a k-id-yaf neɣ ad ak-id-yaf (mačči ad k-id-yaf) a kem-id-yaf neɣ ad akem-id-yaf (mačči ad kem-id-yaf) a t-id-yaf neɣ ad at-id-yaf (mačči ad t-id-yaf) a tt-id-yaf neɣ ad att-id-yaf (mačči ad tt-id-yaf) a ɣ-d-yaf neɣ ad aɣ-d-yaf (mačči ad ɣ-d-yaf) a ken-id-yaf neɣ ad aken-id-yaf (mačči ad ken-id-yaf) a kent-id-yaf neɣ ad akent-id-yaf (mačči ad kent-id-yaf) a ten-id-yaf neɣ ad aten-id-yaf (mačči ad ten-id-yaf) a tent-id-yaf neɣ ad atent-id-yaf (mačči ad tent-id-yaf).

Asemmad arusrid: a yi-d-yaf neɣ ad iyi-d-yaf (mačči “ad yi-d-yaf) a k-d-yaf neɣ ad ak-d-yaf (mačči ad k-d-yaf) a m-d-yaf neɣ ad am-d-yaf (mačči ad m-d-yaf) a s-d-yaf neɣ ad as-d-yaf (mačči ad s-d-yaf) a s-d-yaf neɣ ad as-d-yaf (mačči ad s-d-yaf) a ɣ-d-yaf neɣ ad aɣ-d-yaf (mačči ad ɣ-d-yaf) a wen-d-yaf neɣ ad awen-d-yaf (mačči ad wen-d-yaf) a went*-id-yaf neɣ ad awent*-id-yaf (mačči ad went*-id-yaf) A sen-d-yaf neɣ ad asen-d-yaf (mačči ad sen-d-yaf) A sent-id-yaf neɣ ad asent-id-yaf (mačči ad sent-id-yaf).

Anda –nniḍen qqaren: A kent*-id-yaf neɣ ad akent*-id-yaf (mačči ad kent*-id-yaf)

Wigi d kra iwellihen kan (ɣef tzelɣa n yimal d wanda/wamek ara tt-nesseqdec), wamag taseftit ɣezzif webrid-is… Maca, akken tenna tteryel/teryel i Ḥmed Ccqa/Ḥmed Ben ṣṣelṭan/Mqidec Bu lehmum: “ Ma ur k-id-yesseɣli waḍu n tegrest, a k-id-yesseɣli waḍu n wemwan (lexrif); ma ur k-id-yesseɣli…