Abanɣu

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Abanɣu
Addad n taggaẓt

Talmest ur tettwageẓ (IUCN 3.1)
Tasensartut
TageldaAnimalia
AdurChordata
AsmilMammalia
TafesnaArtiodactyla
TawacultHippopotamidae
TawsitHippopotamus (fr) Hippopotamus
talmest Hippopotamus amphibius
Linnaeus, 1758
Taẓuni tarakalt
Isali amatan
Tadist 8 ayyuren
Taɣbalut ivoire d'hippopotame (fr) Suqel


Abanɣu neɣ Azamur (Assaɣ ussnan: Hippopotamus amphibius) d aɣersiw amestugan meqqren s waṭas, yettiddir deg Tefriqt. S umata, Abanɣu d yiwet n telmest gar snat n telmas id yegran deg tewsit n ubanɣu (talmest n iden d abanɣu agezlan)
Abanɣu d aɣersiw yeggunin ɣef waman deg tudert-is s waṭas anda amur ameqran n wakuden-is yettili-ten s agensu (daxel) n isafen d igelmimen yellan deg unẓul n uneẓruf ameqran Ula d amercel-is yakk d tarrawt-is tettili-d s agensu n waman, Zik nni yella yettidir ula deg wasif n Nnil alamma d Asif n Urdun, Abanɣu yettidir deg tegrawin anda yal tagrawt tezmer ad tt-awi azal n 40 n ibanɣuten,Mi ara ad yas wakud n udnunnes w ad adrent tseddarin n wezɣal itteffeɣ-d seg waman i wakken ad iksu maca ttilin d isufen s tmegla n wass mi ara ad ilin deg waman

Aglam[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Aqerru n ubanɣu

Abanɣu d yiwen gar temsuṭad i zeddiɣ (mazal) llan ttidiren deg tegnit yerna iga d yiwen gar iɣersiwen icafcalen ur nengir ara, Azuk agaman n uwtem n ubanɣu amawaṭ d win yettawṭen gar n 1500 kg ar 1600 kgma d iwetmen iwessura yezmer ad yaweṭ wazuk-nsen ar 3200 kg, tiwetmin ttilin-t meẓẓiy-it cwi ɣef iwetmen s wazuk igan gar 1300 kg ar 1500 kg, Ammas n teɣzi n uqerruy-is 3,5 m. Ma d addud ynes ar tuyat 1,5 m ayen yegdan addud n uzara amellal dɣa anect-a yesnulfa-d amray (lewɛara) ɣer imusnawen deg usideg n anwa i d asuṭad ameqran wis sin seld n yilew
Asirem n tudert ɣer ubanɣu d win yessawaṭen seg 40 ar 50 n iseggasen. Maca abanɣu yettusismlen yakk meqqer idder deg Lalman d tawtemt isem-is Tanga yemmuten deg useggas n 1995 s waddar n 61 n iseggasen

taɣessa n ubanɣu

Alday n wanzaren d wallen d imeẓẓaɣ n ubanɣu zgan-d deg yixef n uqecrur ayen yettaǧǧan ad yessekcem yakk tafekka-ynes deg waman d waluṭ n twennaṭ tasbegsant izeɣlen i wakken ad yeffer ɣef twaqqsa n tfukt

Yettwassen ubanɣu s tafekka-ynes tawlellayt ur nli (ur nesɛi) azar d yiṭarren-is meẓẓiyen d ubleɣ-it acafcal, ɣas akken s ila isefka ayi akk ara ad tyeǧǧen d azayan d agezlan maca yezmer ad yazzel ugar n wemdan, Anda tazzla-ynes tettaweṭ ar 50 km/ts

Aẓaṛ d usismel[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Asismel
Abanɣu d yiwen gar snat n telmas id yegran deg twacult n izamuren, Dɣa tawacult-a n izamuren tettwasismel (yakk d tid tfenza) deg tafesna d tsenfednin dgi llan iɣersiwen imestuga n iden am ulɣem d tfunasin d izerzer d yilfan, ɣas akken abanɣu ur yettwaqqen ara s wassaɣ yuddsen (ijehden) ar telmas-a

Tamhazt n telmest-a
Tizrawin titrarin ɣef uẓar n twacult n Tizamurin ssknen-t-d d akken abanɣu yezdi yakk d tizemkiyin deg yiwen n uẓar imezdi akelman

Tilmas inegren'

Ẓeṛ daɣen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]