Franz Liszt

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Franz Liszt
Tameddurt
Isem-is ummid Franz Liszt
Talalit Raiding (fr) Suqel, 22 Tuber 1811
Taɣlent royaume de Hongrie (fr) Suqel
empire d'Autriche (fr) Suqel
Autriche-Hongrie (fr) Suqel
Axxam-is maison natale de Franz Liszt (fr) Suqel
Tutlayt tayemmat Talmanit
Lmut Bayreuth (fr) Suqel, 31 Yulyu 1886
Ideg n uẓekka Stadtfriedhof Bayreuth (en) Suqel
Tamentilt n tmekkest isragen igamanen (Buturin)
Tawacult
Baba-s Adam Liszt
Yemma-s Anna Liszt
Tissulya akked Marie d’Agoult (fr) Suqel
Abusin Marie d’Agoult (fr) Suqel
Arraw-is
Tiɣri
Alma mater Académie de musique et des arts du spectacle de Vienne‎ (fr) Suqel
Tutlayin Tafransist
Talmanit
Tahungarit
Iselmaden Adam Liszt (fr) Suqel
Carl Czerny (fr) Suqel
Antonio Salieri (fr) Suqel
Antoine Reicha (fr) Suqel
Ferdinando Paër (fr) Suqel
Inelmaden
Amahil
Amahil compositeur ou compositrice de musique classique (fr) Suqel, pianiste (fr) Suqel, chef ou cheffe d'orchestre (fr) Suqel, professeur ou professeure de musique (fr) Suqel, virtuose (fr) Suqel, amseddas, prêtre chrétien (fr) Suqel d amaru
Ideg n umahil Autriche-Hongrie (fr) Suqel, Weimar (fr) Suqel d Roma
Imɛellmen université de musique Franz-Liszt (fr) Suqel
Important works Hamlet (fr) Suqel
Dante Symphonie (fr) Suqel
Mazeppa (fr) Suqel
Hungarian Rhapsody No. 1 (en) Suqel
Rhapsodie hongroise nº 2 de Liszt (fr) Suqel
Prizes
Influenced by Niccolò Paganini (fr) Suqel
Membership Sängerschaft zu St. Pauli Jena (en) Suqel
Amussu musique romantique (fr) Suqel
Artistic movement symphonie (fr) Suqel
musique classique (fr) Suqel
Hungarian folk music (en) Suqel
Dduzan n lmusiqa piano (fr) Suqel
orgue (fr) Suqel
Taflest
Asɣan Takatulikt
Asesɣe -tafesna Tiers-Ordre franciscain (fr) Suqel
IMDb nm0006172

Franz Liszt (s tahungarit: Liszt Ferenc), illul ass n 22 tuber 1811 deg Raiding (deg Tamnekda tutricit), yemmut ass n 31 yulyu 1886 deg Bayruyt (deg Tamnekda talmanit), d imleḥḥen ahungari ed yekkat s upyanu[1].

Tudert-is[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Temẓi-s : Vin ed Pari[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Franz Liszt deg 1826.

Mmis n Anna Laager (d tameṭṭut laṣel-is seg Tutrict) ed n Adam Liszt, d anawar n ugeldun Esterházy ed aεeggal n lǧuq-is. Segmi yella d agrud, Franz yufa-d tiṣekkiwin n Haydn, Mozart ed Beethoven. Asmi i yesɛa ɛecra n yiseggasen, baba-s yawwi-t ɣer Vin, anda yettaṭṭaf-d timsirin n aẓawan sɣur Antonio Salieri ed Karl Černy. Franz Liszt yexdem abaraz-is uzayaz amezwaru ass n 1 duǧember 1822. Gar 1823 ed 1835, yettidir s waṭas deg Pari, yesnulfuy-d Opiṛa-s s yiman-is isem-is Don Sanche neɣ Aɣrem n tayri[2].

Franz Liszt yedder rrbeḥ ameqqran deg tmeṣra n Pari, yessen-d Hector Berlioz ed Fridirik Copan wid akk yesεan tazrirt meqqren ɣef tidmi-s tamẓawant. yessen-d daɣen Paganini, Jorj Sand ed Alfred de Musi. Deg 1834, ad immager Marie d'Agoult (tmeṭṭut n tsekla tafransist), ad yesεu kraḍ n yigerdan yid-s deg-sen Kosima Vagner[2].

Isukal-is deg Turupt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Franz Liszt deg 1847.

Deg umwan n 1837, ad yerzu akked tameṭtut-is ar Ṭṭelyan ar tamdint n Bellagio anda ttlalent-d yelli-nsen tis snat Kosima, zedɣen deg Ṭṭelyan (deg Roma, Milano ed Vinisya) ar tagara n 1839. Seg dujember 1839, yettinig ɣer Hungari (Maǧar) syin ɣer Turuft, ad yuɣal Maître de chapelle deg Weimar. Deg 1846, yebda usikel n tmeɣriwin seg Hungari ed ad tekfu deg Rus (Kyiv, Odessa ed Elisabethgrad). Aseggas n 1944, d aseggas n lefraq n Franz Liszt akked tameṭtut-is Marie d'Agoult. Mi εeddan iseggasen, Franz ad yezdaɣ deg Weimar anda yexdem tnac n isefra isamfuniyen[3], deg tamdint-nni Franz Liszt yella daɣen d aqerru n lǧuq, yesselḥaw aṭas n tiṣekkiwin n Mozart, Beethoven, Schumann, Hector Berlioz, Vagner ed San Suns[2].

Iseggasen-is ineggura[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Aẓekka n Franz Liszt.

Deg 1861, Franz yeffeɣ Weimar ad yuɣal ɣer Pari, syin akkin ad yezdeɣ deg Roma alama 1869, ad yekcem ɣer Tiers-Ordre franciscain deg 1865 ed ad yuɣal argaz n taglisya (abatem n Sant'Albano deg Roma)[2]. Seg 1869, yebḍa lweqt-is gar tlata n timdinin : Roma, Budapest ed Weimar. Franz Liszt yemmut ass n 31 yulyu 1886 ɣef ssebba n buturin, yettwamḍel deg tamdint n Bayruyt.

Tiṣekwa-s[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Franz Liszt yexdem aṭas n tisekwa deg tuddert-is, wagi d wumuɣ n kra n tisekwa-s[4] :

Opiṛa[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Don Sanche (Aɣrem n tayri) (1824-25).

Tisekwa n talilt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Die Legende von der Heiligen Elisabeth (1857-62).
  • Christus (1866-72).
  • Cantico di San Francesco (1862).
  • Cantico del sol di Francesco d'Assisi (1879-82).
  • Sainte Cécile (Die heilige Cäcilia) (1845).
  • Sainte Cécile (Die heilige Cäcilia) (Legende) (1874).
  • Die Glocken des Strassburger Münsters (1874-75).
  • Cantantibus organis (1879).
  • Missa quattuor vocum ad aequales (1869).
  • Missa Solennis (1857-85).
  • Missa choralis (1859-65).
  • Ungarische Krönungsmesse (1866-69).
  • Requiem (1867-71).
  • Psalm 13 (1855-56).
  • Psalm 23 (1859-62).
  • Psalm 129 (1880-81).
  • Psalm 137 (1859).
  • Choruses with French texts (talilt akked aḍris s tafransist) (1849?).
  • Hymne de l'enfant à son réveil (1874).
  • Ave Maria I (1842).
  • Pater noster I (1852).
  • Domine salvum fac regem (Psalm 20) (1853).
  • Te Deum I (1853?).
  • Die Seligkeiten (1859).
  • Festgesang zur Eröffnung der zehnten allgemeinen deutschen Lehrerversammlung (1852).
  • Te Deum II (1867).
  • An den heiligen Franziskus von Paula (1860-74?).
  • Responsorien und Antiphonen (1860).
  • Christus ist geboren I (1863).
  • Slavimo slavno, Slaveni! (1863-66).
  • Ave maris stella (1865-66).
  • Crux! (1865).
  • Dall' alma Roma (1867-68).
  • Mihi autem adhaerere (1868).
  • Inno a Maria Vergine (1869).
  • O salutaris hostia I (1869).
  • Tantum ergo (1869).
  • Ave verum corpus (1871).
  • Libera me (1871).
  • Anima Christi sanctifica me (1874).
  • Sankt Christoph (1881).
  • Der Herr bewahret die Seelen seiner Heiligen (1860-75?).
  • O heilige Nacht (1881).
  • Alte deutsche geistliche Weisen (1878-79).
  • Meine Seel' erhebt den Herrn! (1878).
  • Septem sacramenta (1878-84).
  • Via Crucis (1876-79).
  • O Roma nobilis (1878-79).
  • Ossa arida (1879).
  • Rosario (1879).
  • In domum Domini ibimus (1884).
  • O sacrum convivium (1880-85).
  • Pro Papa (1880).
  • Nun danket alle Gott (1883).
  • Mariengarten (1884?).
  • Qui seminant in lacrimis (1883).
  • Pax vobiscum! (1885).
  • Qui Mariam absolvisti (1885).
  • Salve Regina (1885).

Tisekwa n lǧuq[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Isefra tasamfunit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Isefra tasamfunit tis 1, Ce qu'on entend sur la montagne [taḍrist tamezwarut/tis snat/tis tlata] (1848-49, 1850, 1854)
  • Isefra tasamfunit tis 2, Tasso, Lamento e Trionfo [taḍrist tamezwarut/tis snat/tis tlata] (1849, 1850-51, 1854)
  • Isefra tasamfunit tis 3, Les Préludes (1848)
  • Isefra tasamfunit tis 4, Orphée (1853-54)
  • Isefra tasamfunit tis 5, Prométhée [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1850, 1855)
  • Isefra tasamfunit tis 6, Mazeppa [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1851, b.1854)
  • Isefra tasamfunit tis 7, Festklänge (1853)
  • Isefra tasamfunit tis 8, Héroïde funèbre [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1849-50, 1854)
  • Isefra tasamfunit tis 9, Hungaria (1854)
  • Isefra tasamfunit tis 10, Hamlet (1858)
  • Isefra tasamfunit tis 11, Hunnenschlacht (1856-1857)
  • Isefra tasamfunit tis 12, Die Ideale (1857)
  • Isefra tasamfunit tis 13, Von der Wiege bis zum Grabe (1881-1882)

Tisekwa n lǧuq niḍen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Eine Faust-Symphonie [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1854, 1861)
  • Eine Symphonie zu Dante's Divina Commedia (Dante-Symphonie) (1855-56)
  • Deux Épisodes d'apres le Faust de Lenau (1859-61)
  • Zweite Mephisto Waltz (1881)
  • Trois Odes Funèbres (1860-66)
  • Salve Polonia (1863)
  • Künstlerfestzug zur Schillerfeier (1857)
  • Festmarsch zur Goethejubiläumsfeier [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1849, 1857)
  • Festmarsch nach Motiven von E.H.z.S.-C.-G. (1857)
  • Rákóczy March (1865)
  • Ungarischer Marsch zur Krönungsfeier in Ofen-Pest (am 8 Juni 1867) (1870)
  • Ungarischer Sturmmarsch (1875)

Tisekwa n upyanu ed lǧuq[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Grande Fantaisie Symphonique sur des thèmes du Lélio de Berlioz (1834)
  • Malediction (pour un orchestre de cordes) (1833)
  • Fantasie über Beethovens Ruinen von Athen [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1837?, 1849)
  • Fantasie über ungarische Volksmelodien (1852)
  • Concerto pour piano no 1 en mi bémol majeur [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1849, 1856)
  • Concerto pour piano no 2 in la majeur [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1839, 1849)
  • Totentanz. Paraphrases sur le Dies Irae [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1849, 1859)

Aẓawan n taxxamt[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Zwei Waltzer (1832)
  • Duo (Sonata) - Sur des thèmes polonais (avyulu ed upyanu) (1832-35 ?)
  • Grand Duo Concertant sur la Romance de M. Lafont, « Le Marin » [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1835-37, 1849)
  • Epithalam zu Eduard Reményis Vermählungsfeier (1872)
  • Élégie no 1 [taḍrist tamezwarut/tis snat/tis tlata] (1874)
  • Élégie no 2 (1877)
  • Romance Oubliée (1880)
  • Die Wiege (1881?)
  • La Lugubre Gondola [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1883-85 ?, 1885?)
  • Am Grabe Richard Wagners (1883)

Tisekwa n upyanu kan[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Taɣuṛi[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Études en douze exercices dans tous les tons majeurs et mineurs [taḍrist tamezwarut] (1826)
  • Douze Grandes Études [taḍrist tis snat] (1837)
  • Mazeppa (1840)
  • Douze Études d'exécution transcendante [taḍrist taneggarut] (1851)
  • La campanella (Allegretto) (1851)
  • Études d'exécution transcendante d'après Paganini [taḍrist tamezwarut] (1838-39)
  • Grandes Études de Paganini [taḍrist tis snat] (1851)
  • Morceau de Salon, Étude de perfectionnement [Ab Irato, taḍrist tamezwarut] (1840)
  • Ab Irato, Étude de perfectionnement [taḍrist tis snat] (1852)
  • Trois Études de concert (1848?)
  • Zwei Konzertetüden (1862-63)
  • Technische Studien (1868-80)
  • Sprünge mit der Tremolo-Begleitung (1868)

Tisekwa ɣef isentelen iɣelnawen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tutricit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Tyrolean Melody (Auber) (1856)
Tačiki[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Hussitenlied (mélodie de J.Krov) (1840)
Taglizit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • God Save the Queen (1841)
Tafransist[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Faribolo Pasteur et Chanson du Béarn (1844)
  • SLa Marseillaise (1872?)
  • La cloche sonne (1850?)
  • Vive Henri IV (1870-80 ?)
Talmanit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Gaudeamus igitur [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1843, 1853)
Tahungarit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Hungarian Recruiting Songs (Zum Andenken) (By Fáy & Bihari) (1828)
  • Magyar Dalok: Magyar Rapszódiák (1839-47)
  • Ungarische National-Melodien (ca.1843)
  • Rhapsodies tahungarit (1846-86)


  • Rákóczi-Marsch
  • Fünf ungarische Volkslieder (Abranyi) (1873)
  • Puszta-Wehmut (1880-86 ?)
Taṭelyanit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Canzone Napolitana [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1842)
Tapulunit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Glanes de Woronince (1847-48)
Tarusit[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • Arabesques (1842)
  • Le rossignol (Alyabyev) [taḍrist tamezwarut] (1842)
  • Abschied. Russisches Volkslied (1885)
Taspanyult[ẓreg | ẓreg aɣbalu]
  • El Contrabandista (Garcia) (1836)
  • La Romanesca [taḍrist tamezwarut/tis snat] (1832.1852)
  • Fantasie über Spanische Weisen (1853)
  • Rhapsody taspenyulit (1863?)

Tijmilin[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tizmilin[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  1. (en) Franz Liszt, deg britannica.com.
  2. 2,0 2,1 2,2 et 2,3 azday s tafransist Franz Liszt, deg larousse.fr.
  3. azday s tafransist Liszt Franz 1811-1886, deg musicologie.org.
  4. (en) List of works by Franz Liszt, deg imslp.org.
  5. (en) IAU Minor Planet Center, deg minorplanetcenter.net.
  6. (en) Planetary Names: Crater, craters: Liszt on Mercury, deg planetarynames.wr.usgs.gov.
  7. azday s tafransist Académie de musique Franz Liszt (Budapest, Hongrie), deg Fec.europa.eu.
  8. azday s tafransist Guide to the Liszt Competition, deg Fbachtrack.com.