Aller au contenu

Tamnekda tabizanṭit

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Tamnekda tabizanṭit
Βασιλεία Ῥωμαίων (grc)

Yettusemma ɣef Taqeṣṭenṭinit
Ansa

Tamanaɣt Taqeṣṭenṭinit
Imezdaɣ
Teɣṛed 17 000 000 (300)
Tutlayt tunṣibt latin médiéval (fr) Suqel
grec médiéval (fr) Suqel
Ddin Tamasiḥit
Tarakalt
Amur seg Tamnekda Tarumanit d Medieval Rome (en) Suqel
Tilisa yakked
Asefk amazray
Yezwar-it Tamnekda Tarumanit d Empire romain d'Occident (fr) Suqel
Asnulfu 17 Yennayer 395
Aselyem 29 Mayyu 1453
Yeḍfer-it émirat de Crète (fr) Suqel, Tamnekda n Iturkiyen, duché de Brescia (fr) Suqel d Maona de Chios et Phocée (fr) Suqel
Tuddsa tasertayt
Anagraw asertay tageldawt tamagdezt d Dominat (fr) Suqel
• Chef d'État (fr) Suqel empereur byzantin (fr) Suqel
Tadamsa
Tadrimt solidus (fr) Suqel

Tamnekda tabizanṭit neɣ Tamnekda Tarumanit n usamer, d uzgan usamer n Tamnekda Tarumanit i yeddren alef n yiseggasen deffir uzgen n umalu. Tamnekda tabizanṭit tebda deffir tebḍud n Tamnekda Tarumanit n Theodosius Amezwaru deg 395 gar sin warraw-is[1]. Syin akin, teɣli-d deg tgeldiwin yemgerraden, ɣer taggara teɣli-d ɣef yifassen n Yiṭerkiyen Iɛetmaniyen deg 1453[2].

Amezruy n Tgelda Tabizantit, yeṭṭef tallit n wugar n 1000 n yiseggasen, yesɛa laṣel-is deg usbedd n Tamnekda tatumanit. Deg umezruy abizanti llant sin n yizemza yesɛan azal, tin n 330; lsas n tamanaɣt-is Taqeṣṭenṭinit, ed tis n 395; tebḍud n Tamnekda Tarumanit ɣef snat n temnekdiwin.

Amezruy abizanṭi yezmer ad yettwabḍu sɣur yinmezrayen n wass-a deg tlata n talliyen timeqqranin :

  • tin n Tamnekda Taṛumit n Usamer (neɣ tallit « tabizantit taqburt ») seg lqern wis 4 a lqern wis 7, d tin i yeṭṭfen ṣifat tiklasikiyin n Tamnekda Tarumanit ;
  • tallit n « tabizantit talemmast » seg lqern wis 7 ar lqern wis 12, asmi Tamnekda Tabizanṭit i d-tesnulfa ṣifat-ines ;
  • tallit « tabizantit taneggarut » seg lqern wis 13 ar lqern wis 15 : ttwaṭṭfen seg wakk timnaḍin, d Tamnekda tuɣal d tazmert tameẓyant uqbel ma teɣli-d d uwanak.
  1. azday s tafransist BYZANCE L'Empire byzantin, deg universalis.fr.
  2. (en) Byzantine Empire, deg britannica.com.