Afaylellis

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Afaylellis
Tasensartut
TageldaAnimalia
AdurArthropoda
AsmilInsecta
TafesnaLepidoptera (fr) Lepidoptera
Adu-tfesna Heterocera
,

Ifaylellisen (Assaɣ ussnan: Heterocera) d tagrawt meqqren n ibureɣsen yudsen ɣer yiferṭeṭṭa, akken i gan gar n yimuddiren yellan yakk s tuget deg umadal, anda i ttidiren deg twennaṭin d yinezwa yemgaraden ula ma deg Wanda yettili wedfel d wegris.

Dɣa amur meqqren seg yimuddiren d yeṭṭafaren snat n telmas-a ttwassnent s tilin n tyuga n wafriwen, afriw n zdat i meqqren ɣef wefriw n deffir. Ifaylellisen ntan (ṭṭafaren) tawacult n Lepidoptera, isem n twacult-a yekka-d seg sin n wawalen igriken: «Lepis» = Tikbert, yakk d «pteron» = Afriw. acku llant tkebrin tusdidin ddlent afriwen s timmad-nsen ɣef wanecta i tettwasemma twacult-a s tikebrafriwin>

Yiwet n telmest n ufaylellis

Imgaraden igejdanen gar n iferṭeṭṭa d yifaylellisen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Ɣas akken ṭṭafaren yiwet n tfesna, maca mgaraden deg waṭas n tɣawsiwin [1].

Ifaylellisen Iferṭeṭṭa
Ifaylellisen ttumeggzen d imuddiren n yiṭ acku tteffɣen-d deg wakuden n tallast kan Iferṭeṭṭa xeddmen irmuden-nsen isnadranen deg wass
Amyaqqan n tyuga n wafriwen n ifaylellisen s ukacbar neɣ s tegrawt n yikacbaren Iferṭeṭṭa ur lin ara (ur sɛin ara) ikacbaren-a
Timejjiwin-is meẓẓiy-it, ma d tafekka teččur d azzar Timejjiwin ɣezzif-it yerna ttfakkan-tt s tuffet, ma d tafekka ur teččur ara d azzar
Mi ara ad irken (ad iḥbes) seg uferfer, tadɣert n wafriwen ttilin ldin neɣ ẓeyyren ɣef tfekka Afriwen-is igerrew-iten ɣer deffir

Asemmili uffiɣ[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Am wazal ameqran n ibureɣsen, Tafekka n ufaylellis igber seg 3 n wamuren igejdanen, yal amur yettaddam tagrawt n yigmanen[1][2].

  • Ixef: yettili ɣervzdat n tfekka, igber seg wallen deg wadisen d timejjiwin i d-izgan gar n wallen, Timejjiwin-a ttusmersent s talɣa tagejdant i ugerrew tekdiwin d usekdu (alqaḍ n rrwayeḥ d wesfuḥu) acku gant d tinafrayin i tnegwa tikruranin deg igenni. Akken i yella yimi yakk d yiles yecban tasummut ɣezzifen, ɣef wanecta i tegguni deg wučči ɣef wemɣus n yijeǧǧigen d tnegwa timazzalin.
  • Idmaren: D tama i d-izgan gar n yixef d wadis, itedden sin n wafriwen, maca llant kra n twetmin ur lint ara aya.
  • Adis: D amur n deffir i d-izgan deffir n yidmaren, itedden azal meqqren n yigmanen d yinagrawen ixataren deg tfekka n ufaylellis, gar-asen anagraw amaẓẓad d unazzuf yakk d yildiyen n usnezwi ixeddmen am unagraw amesgunef.

Allus n tudert[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Allus n tudert n ifaylellisen igber seg 4 n teɣsar tigejdanin:

Taɣsert Timaskanin
Tamellalt Tawtemt n ufaylellis tessrusay ugar n 10.000 n tmellalin deg yiferran n kra n telmas n yimɣan. Talɣa-nsent d taglayant neɣ d tamezzayt. Ma d ini-nsent d amellal
Tawekka neɣ taẓelft Mi ara ad teffeɣ seg tmellalt, ad tečč ayen i d-igran degs yakk d yiferr deg Wanda tersa tmellalt. tegber seg 14 n wamuren.

D ayen yettwassnen d akken tiwekkiwin n ifaylellisen tettent iferran n yimɣan s tuget. Ayen i d-ten-tittaǧǧan d tillicin. Akken Ur lint ara iles yettsummun.

Tawlekt Tawekka tbennu-d i yiman-is tagemmut n taẓawt s yiɣrisen n taẓawt i d-tessufuɣ seg yiwen n ugman meẓẓiyen yellan deg yixef-is, iɣrisen-a zemren ad ddun i kra n imitren neɣ ikilumitren sin akin ad tjellel iman-is alamma tuɣal d tawlekt w ad tessenṭeṭ yiwen neɣ sin n ijufaṛ n teẓelft s tfekka yeqquren.
Aburɣes amawaṭ Yemgarad wakud usfik i ufukku n temhelt n umutti, mi ara ad yuff uburɣes seg teẓelft-is ad ticerreg w ad ldin wafriwen-is mi ara ad kken fell-asen yidammen, tallit n tudert-is ur tettaṭṭaf ara aṭas n wakud, maca llant kra n telmas yettidiren i kra n wayyuren.

Iɣunab n tɣensi d westan[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Tiwlafin[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Ẓeṛ daɣen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Imniren[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  1. 1,0 et 1,1 Imgaraden gar n iferṭeṭṭa d yifaylellisen d usemmili-nsen Archived 2009-10-30 at the Wayback Machine
  2. Tiskanin n ifaylellisen Archived 2009-05-07 at the Wayback Machine