Ɛellawa Zeṛṛuqi

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
(Yettusmimeḍ seg Zerruqi Alawa)
Ɛellawa Zeṛṛuqi
Tameddurt
Talalit Amalu, 5 Yulyu 1915
Taɣlent Lezzayer
Lmut Paris, 17 Wamber 1968
Tamentilt n tmekkest  (laksida n webrid)
Tiɣri
Tutlayin Taɛrabt
Amahil
Amahil acennay
Artistic movement Aẓawan aqbayli
Dduzan n lmusiqa taɣect

Ɛellawa Zeṛṛuqi (ilul-d deg 5 yulyu 1915- yemmut deg 17 wamber 1968) d acennay aqbayli mechuren n timiḍi wis 20.

Tuddert-is[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

ilul-d deg 5 Yulylu 1915 (05 Juillet 1915) di taddart Ukerma id izgan di tɣiwant umalu laɛrec n at ɛidel, baba-s Sɣir zeṛṛuqi id yussan si taddart Izeṛṛuqen (Leflay) di laɛrec n At Weɣlis, ar taddart ukerma akken ad iccix fella-sen, yemma-s ɛezzug weṛdiya (yelli-s n Ukerma).

Zik imawlan tgamin ad gren arraw-nsen ar iɣerbazen ifransisen qqaren makken tɛawalen ad sefḍen isem azzayri akk d ineslem.

Baba-s n ɛellawa ur ixulef ara f wiyaḍ, netta daɣen yugi ad igger mmi-s ar dinna, i-gger-it ar timɛemert umalu (zzaweya n aḥmed u yaḥya umalu) akken ad ilmed leqran akk d tutlayt taɛrabt.

Cwiṭ kan akka yemut bab-s yegra-d Ɛellawa d agujil netta akk d gma-s Malek d yemma-s ig refden asawad, t-rebba- d arraw-is di lḥif d lmaḥna, Ɛellawa yewweḍ tura 15 n yiseggasen di lɛemer is netta lxedma n tfelaḥt ur s tehwi ara, it ḥibi cnna, akk d tgitart is dayma deg uḍan unebdu itruḥu ar yiwen n weẓru di ṭerf n taddart akken ad icnnu akk ad ikes f ul is netta d yimdukal-is [azru a d win i-seman azru n lejnun id yezgan gar taddart Ukerma akk d taddart n Tizi Weqdem (Amalu)]

Sina iruḥ ar tamdint n Weqbu,sin akkin ar Bgayet akken ad inadi aɣrum-is, dina ig xdem d aḥefaf g yiwet n tezniqt iqqaren "Azniq Faṭima" dina daɣen ig sɛa ccix Sadeq Abǧawi lqahwa, Ɛellawa illa ma ad it ḥefif i yemdanen ad icennu, asmi is -d -sla sadeq abeǧawi iɛejb as sut is ḥlawen ihi ifka -y-as afud igerzen akken ad ikcem ar ubrid a n cnna. Seg imi ɛellawa icennu di tmeɣriwen di bgayet, g ǧiǧel, deg uqbu icnna ulla deg Umalu (di tameɣra n wemdakil-is)

Cwiṭ kan iɣli-d llaẓ f tmurt, lqaɛa ur d tak ara, lxedma ulac, medden akk luẓen, gma-s n ɛellawa t-nfat fransa ar kayan, netta ilaq ad yawi aɣrum i yemma-s, ihi iruḥ netta akk d wemdakul-is ar Fransa anida ig xdem di lmina g Marseille, lxemda n lmina teɛteb t-semsax Ɛellwa innumen it beday ar iman-is yarna ur innumen ara leɛab amuqran, ur yewwi ara iwanect-a dina ig ǧǧa lxedma nni iruḥ ar Paris, ixdem dinna d aḥefaf, neɣ di leqhawi. Sina iruḥ ar Lyon anda ig xdem barman, dina issen yiwet n trumit it iɛawnen aṭas.

Deg useggas n 1951 Ɛellawa yuɣal-d ar tmurt akken ad ixṭeb yelli-s xali-s newara illan tecbaḥ teɣra yarna d yelli-s umerkanti, acu kan baba-s n taḥbibt-is yugit acku netta d acennay cnna di lweq nni d lɛib amuqran, yarna Ɛellawa iznez akk taferka is-d iǧǧa baba-s, ihi ar at twacult is ur isɛi ara ṛṛay. Ɛellawa ur iqdiɛ ara layas yuɣal ixeteb -d newara acḥal d abrid, akken baba-s n tina yeguma ad iḥnin fella-s iruḥ ar lqayed ben ɛli crif, icetka y-as dina id iceyeɛ ar bab as n Newwara inna-yas as tefkeḍ yelli-k mulac ak nfuɣ ar kayan. Ɛellawa yuɣ Newwara, cwiṭ kan sɛan-d mitsen amezwaru sina akkin iwwi tawacult is ar Fransa, dina itwala Newwara tarumit-nni, ur t-qbil ara s liḥala-nni ur s yehwi ara at freq argaz is akk d tayeḍ, tuɣal-d ar tmurt tegguma at uɣal ar Fransa, Ɛellawa yuɣal ar Fransa akk d mmi-s, ma d Newwara -sɛa-d yelli-s di tmurt argaz-is ur ihdir ara newara truḥ ar trad n lezdayer temmut d tameɣrast.

Ɛellawa netta daɣen it ikki di trad dina di Fransa, iznez akk ayen yesɛa akken aten imud i yemjuhad. Deg 17 wember 1968(17 novembre 1968) yemmut yemṭel di tmeqbert n Thiais di Fransa.

Abrid n cnna[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Ɣas akken ɛellawa illa iḥemmel cnna, yerna icennu di tmeɣriwin akk d leqhawi maca ur -d yessufeɣ ara aḍebṣ ines amezwaru armi d 1948 dina id icenna snat n tezlatin yiwet s teqbaylit "telifon ṣoni ṣoni" anida id yeḥka taḥkayt is wezilin akk di lxedma n lmina, ti snat s taɛrabt "laḥbab lyum" sina issufeɣ d acḥal tasfift

  • 1954 : tabrat n taɛzizt, lbabur bu laḥwaci, yugi ad yuɣal, yeɛceq di lbal..
  • 1956 : a ṛebbi lfedl ik muqer, ayafrux a mmi-s n lḥer,
  • 1959 : lwajeb n wassen a rebb laḥnin, a yagelid mulana
  • 1963 : tasekurt, leɛlam n lezzayer yet refrif

....... icnna deg seggas n 1964 di television maca ulac later is ass-a

-tizlatin is akk d netta i-ten --id ittarun d netta diɣ isen-t id ixedmen aẓawan nsent

-di tizlatin is iḥeku-d ayen akk isɛeda di tudert-is, tigujelt-is, lɣerba s, tayri-s, lfiraq akk d tmeṭṭut-is, tamurt is, .... -di tuder is akk icnna alla yiwen n duo netta akk d bahiya faraḥ di tizlit yugi ad yuɣal -ixdem aṭas akk d ɛemrawi missum -imlal acḥal d acennay d t-cennayin: Akli Yeḥyaten, Kamal Ḥamadi, kedouǧa,........