Lunis At Mengellat

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Lunis At Mengellat
Tugna n Lewnis AT MANGELLAT di 2003.
Tameddurt
Talalit Ibudraren, 17 Yennayer 1950 (74 n yiseggasen)
Taɣlent Taqbaylit
Tiɣri
Tutlayin Tafransist
Taqbaylit
Amahil
Amahil acennay d amedyaz
Prizes
Dduzan n lmusiqa taɣect
aitmenguellet.net…

Lewnis At Mengellat, d amedyaz, d acennay i yellan yiwen seg inaẓuren imeẓẓwa ugar (plus populaires) n yiqbayliyen. Ilul ass n 17 yennayer 1950, deg taddart n Iɣil n wamas ufella n tmurt n Leqbayel ar tama n Micli. Yesɛa sdis warrac gar-asen yiwen d anaẓur n ccna : ǧeɛfer AT MANGELLAT.

Temẓi-ines[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

D aneggaru ger setta wayetma-s -tlata n tullas d sin warrac- yesɛedda temẓi ines qeṣṣiḥet di taddart-is and yeɣra yiwen useggas ar asmi serɣen irumiyen aɣerbaz anda yella yeqqar. Tawacult-is llan di imzenza di Wehran anda sɛan tiḥuna. Mi yekfa trad mgal Franṣa deg 1962, Lewnis At Mengellat iruḥ ar Lezzayer tamanaɣt akked watmaten-is Smaɛil d Aḥmed. Din yekcem ar uɣerbaz wis amezwaru (primaire) di Champs de Manœuvres. Din yeɣra tizrawt uwizi (Études collégiales) azal n 3 iseggasen, s wanda id yeffeɣ s usileɣ (formation) n wayen umi neqqar s tefranṣiṣt Ébéniste. Deg useggas aneggaru Lewnis At Mengellat yeǧǧa leqraya-s imi yemmut gma-s ameqqran di yiwet n laksida n tkerrust, d netta yella iɛgcit seg wasmi iruḥen imawlan-is ar Wehran.

Asmi yeqqar, yella iḥemel tasekla, d yiwen uselmad d amusegmi (pédagogue) id a t-tiḥemmlen. Dɣa yuɣal ixeddem weḥd-s isefra. I wakken ad yečč aɣrum-is, yella ixeddem di yiwet tneɣlaft di Lezzayer, uqbel ad yeḍfer abrid n ccna.

Amecwar-is di ccna[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Yebda i tikkelt tamezwarut ccna deg 1967. Ur iɛṭel ara iǧat lukan mačči d imedukal i s dizzin i wakken ad as beddlen tikti. D Wehhab i yellan si twacult-is i t-yewwin ar yiwet n tedwilt, iɣennayen uzekka, n umaṭaf wis II n Rradyu n Lezzayer, i iselḥay unaẓur n ccna Crif Xeddam. Yecna-d taɣuct-is tamezwarut Ma trud ula d nekk kter i yexdem asmi yesɛa 16 n yiseggasen.

Deg 1968, netta d kra n yimeddukal, xedmen yiwet n tarbaɛt umi semman Imaziɣen. Llan accenun di tmeɣriwin yakk di tmurt n leqbayel, ladɣa di tasaft. Deg 1970, tarbaɛt agi tuɣal texsi, Lewnis AT MANGELLAT yuɣal-d ar taddart-is Iɣil n wamas, yezweǧ, yexedem d amaray di 'Kasma' n temnaṭ ines. Kra n wayyuren kan, iruḥ seddaw isenǧaq, ar lɛesker di Blida yesɛedda 6 wayyuren, ma di Qsenṭina, 18 wayyuren.

Asekles n tezlatin-is timezwura[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

I tikkelt tamezwarut d Wehhab, i s-ittilin, i t-iɛawnen ad isekles 4 n tezlatin deg useggas 1969, gar-asent tizlit Ma truḍ ula d nek kter. Anecta ilad ar umazrag Yeḥya Lhadi, di Wehran, yellan d yiwet n tmusni n Wehhab. Asmi yella di lɛasker, anaẓur n ccna Kamal Ḥemmadi i yellan d ameddakel-is, ixedm-as tanalt (contact) d kra imazragen. Ma d ittruḥu s turagt (permission) di taggara umalas, Kamal Ḥemmadi i ttaǧǧas yiwen u 'Studio' n unaẓur ameqran Meḥbub Bati i wakken ad isekles. Uqbel ad yeṭṭef tamacint ar Qsinṭina i wakken ad yuɣal ar lɛesker, i ttaǧǧa-yas tasfift i Kamal Ḥemmadi i wakken ad iqeleb af imazragen.

Dɣa yiwen deg imazragen i weṣat i wakken ad yaweḍ taɣuct n Awḥid Yusef: Ih a Muḥend a Madam Servi Latay. Lameɛna amedyaz Lewnis At mengellat, g-imiren ittwali ar lembɛiad. D ayen yellan, imi simi bdan kan iseggasen n 1970, yuɣal Lewnis AT MANGELLAT yettwasen mebla ma yeẓra, ladɣa s tuɣac 'A Lwiza', 'Ma selbeɣ' i g-sekles netta yella di lɛasker.

Iseggasen n wureɣ[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

Seg iseggasen akin, yuɣal Lewnis at Mengellat d azamul meqqren i yal aqbayli, ladɣa wid iḥemmlen ccna n tayri, n ddunit, d tsartit. Seg iseggasen n 1980, yebda aḥric wayeḍ deg umecwar-is n ccna, imi yeffeɣ si tuɣac n tayri ar t-id n tanegmit n tamagit (la revendication identitaire), annecta iban-d ugar si tamrawt (décennie) ar zdat.

Iɛedda i tikkelt tamezwarut di tazeqqa 'Olympia' di 'Paris' deg useggas n 1978. Isyin anda iɛedda, ama di tazeqqa n 'Zénith' di 'Paris' deg 1985, ama di Lezzayer tamanaɣt, Tizi Wezzu, Bgayet, atg, yeččur d imeshaniyen. Anaẓur Lewnis AT MANGELLAT yecna aṭas iseggasen s yiwen n alal kan: tagiṭart neɣ amundul. Armi 30 iseggasen mbaɛd, yebda isekcam alalen nniḍen, ladɣa tajewaqt akked klavyi.

Ar unemzel (unanimité) n waṭas n tsuta n wid iḥemmlen Lewnis at Mengellat, yella d win iqedcen ameslay akken ur llan aṭas am netta. I sexdam awal, ittak-as anamek d wazal, iqqar-d ayen yellan, d wayen ur nelli, d ayen ara yelin. Segmi Lewnis at Mengellat qarren-as medden d amussnaw, daɣen d amesnagay yiwen (philosophe unique) ar iqbayliyen. Lewnis at Mengellat isekles ugar n 200 n tezlatin.

Idebṣiyen n Lewnis AT MANGELLAT[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • 1967-1974 : Talit n idebṣiyen '45 Tours', azal n 70 n izwal.
  • 1975 : Telt yyam, taɣzalt, d tiyaḍ - 33 tours, at voix du globe' n umazrag Brahim Unaser
  • 1976 : Anida n-teǧǧam mmi (Luzin s-axxam)
  • 1976 : Live di 'Olympia'
  • 1977 : Amǧahed (Ali d Wali)
  • 1978 : Aɛeṭṭar
  • 1979 : Ay agu
  • 1981 : A lmusiw (Askuti))
  • 1982 : A macahu
  • 1983 : A mmi
  • 1984 : Eǧǧet-iyi
  • 1986 : Asefru
  • 1988 : « Iseggasen n wureɣ » 48 izwal, aɛiwed n 6 tesfifin K7 n idebṣiyen '45 tours' n wasmi ibda
  • 1989 : Acimi
  • 1990 : Abrid n temẓi (tirga n temzi)
  • 1992 : A ken-ixdeɛ Rebbi
  • 1994 : Awal
  • 1995 : Iminig n yid
  • 1997 : Siwel-iyi-d tamacahutt
  • 1999 : Inagan
  • 2002 : In-asen
  • 2005 : Yenna-d wemɣar
  • 2010 : Tawriqt Tacebhant
  • 2014 : Isefra
  • 2017 : Tudert nni

Tamselyut, Iseddagen & Izdayen Iberraniyen[ẓreg | ẓreg aɣbalu]

  • Tameddurt n Lewnis AT MANGELLAT sɣur Taseɛdit Yasin, « Aït Menguellet chante », Préface de Kateb Yacine, Paris, la Découverte, 1989.
  • Mohammed Djellaoui, « L’image poétique dans l’œuvre de Lounis Aït Menguellet - Du patrimoine à l’innovation » (Essai) - Éditions Les Pages Bleues, Alger, 2005.
  • Tasemlilt tamezwarut sɣur R. Begnan