Laguiole (takemmart)

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Laguiole
fromage français (fr) Suqel, fromage au lait de vache (fr) Suqel, fromage à pâte pressée non cuite (fr) Suqel, fromage fermier (fr) Suqel, fromage laitier (fr) Suqel d fromage au lait cru (fr) Suqel
Aɛeqqar ayefki  ayefki n tfunast
Amezruy
Laṣel Fransa
Yettusemma ɣef Laguiole

Laguiole (nṭeq-it layul), d tasiwelt n uẓar n takemmart (neɣ aguglu) taṛumit n uẓi n Aubrac s uyefki afraray n tfunast. Isem-is yekka-d seg taddart n Laguiole deg ugezdu n Aveyron di Fransa.

Iẓuṛan n takemmart agi tettalin-d ar timiḍi wis 15, asmi imunaken n ugni n Aubrac, deg amnaḍ n ansay n takemmart adigan aqdim, sneflan asiweḍ (n iseksaten) n izegrawen uyefki dɣa bedden aɣraf ines. Tafarest-is tesɛa deg timiḍi wis 19 asfari d ameqqran aṭas, daɣen ula d tisellat-ines tesɛa. Tisellat-nni ttwassebded ɣef ajmaɛ n tanzagt uɣzifen dɣa ɣef yiwet taɣara n ifarisen yecudden aṭas s wakal adigan: anezwu aweɛran, tiferdi tuzzigt n idurar, tifunasin n iri azegraw.

Takemmart laguiole qrib tenger deg talemmast n timiḍi wis 20, ɣef ljal n atigen n uɣraf aɣlayen dɣa ilɣiten ad afen ixeddamen i uɣraf n takemmart deg ixxamen imensayen "buron". Yuɣal-d, seg iseggasen 1960, s tallalt n infarasen idiganen, yebɣan ad snernin tukkest n timiḍiwin yezwiren. Tafarest tesniled seg iseggasen 1980 ɣer taɣara d tikemmarin n ujmaɛ dɣa gweḍen-d seg taggara n iseggasen 1990 ar tasmekta talemmast yetṛuḥun gar 700 d 750 iṭunen n laguiole yenzan yal aseggas.

Tasiwelt agi yettwaḥerzen sɣur ticraḍ AOC seg useggas 1961 d AOP seg 2008. Tafarest n uyefki, tafarest d umesel n tikemmarin ilaq ad yetwexdem deg taɣzut tamaḍlarant n aẓi agmawi n Aubrac i bɛuẓẓelen ɣef 73 timdinin n igezda n Aveyron, n Cantal dɣa n Lozère.