Isaac Newton

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Isaac Newton
Isaac Newton di 1689
12. président de la Royal Society (fr) Suqel

1703 - 1727
John Somers (fr) Suqel - Hans Sloane (fr) Suqel
membre du Parlement d'Angleterre (fr) Suqel

Duǧember 1701 - 1702
District: Cambridge University (en) Suqel
directeur de la Monnaie (fr) Suqel

Yennayer 1700 - 31 Meɣres 1727
Warden of the Mint (en) Suqel

1696 - Yennayer 1700
membre du Parlement d'Angleterre (fr) Suqel

1689 - 1690
District: Cambridge University (en) Suqel
chaire de professeur lucasien de mathématiques de l'université de Cambridge (fr) Suqel

1669 - 1702
membre du Parlement anglais de 1701-1702 (fr) Suqel


District: Cambridge University (en) Suqel
membre du Parlement anglais de 1689-1690 (fr) Suqel


District: Cambridge University (en) Suqel
Tameddurt
Talalit manoir Woolsthorpe (fr) Suqel d Woolsthorpe-by-Colsterworth (fr) Suqel, 25 Duǧember 1642 (Julien)
Taɣlent Tagelda n Legliz
Briṭanya Tameqrant
Axxam-is Legliz
Tagrawn n uzdar Ineglizen
Lmut Kensington (fr) Suqel, 20 Meɣres 1727 (Julien)
Ideg n uẓekka abbaye de Westminster (fr) Suqel
Tawacult
Baba-s Isaac Newton
Yemma-s Hannah Ayscough
Tawacult
Tiɣri
Alma mater université de Cambridge (fr) Suqel
The King's School, Grantham (en) Suqel
(1655 - 1659)
Trinity College (fr) Suqel
(Yunyu 1661 - Ɣuct 1665) baccalauréat universitaire (fr) Suqel
Trinity College (fr) Suqel
(Yebrir 1667 - 1668) maîtrise ès arts (fr) Suqel
Thesis director aucune valeur
Tutlayin Talatint
Taglizit
Iselmaden Isaac Barrow (fr) Suqel
Benjamin Pulleyn (fr) Suqel
Inelmaden
Amahil
Amahil amusnak, afelsuf, Amsengam, Amesnallun, théologien ou théologienne (fr) Suqel, Amesnulfu, alchimiste (fr) Suqel, asertay, Agtusnan, Aselmad n tesdawit, auteur ou autrice de non-fiction (fr) Suqel, physicien théoricien ou physicienne théoricienne (fr) Suqel, amsekrar, théologien ou théologienne (fr) Suqel, Amesnitri, amaru, magistrat monétaire (fr) Suqel, amusnaw d cadre dirigeant ou cadre dirigeante (fr) Suqel
Ideg n umahil Cambridge (fr) Suqel d London
Imɛellmen université de Cambridge (fr) Suqel
Important works Philosophiæ naturalis principia mathematica (fr) Suqel
Fluxion (fr) Suqel
Opticks (fr) Suqel
Prizes
Influenced by René Descartes
Membership Tiddukla Tageldant
Taflest
Asɣan antitrinitarisme (fr) Suqel
D amussnak (mathématicien), d amusnagamaw (physicien) aglizi, Isaac Newton d yiwen seg wid iqqimen deg umezruy i lebda, acku tiliwa n tussna i d-yeǧǧa ur ttɣarayent ara. Newton gar wid i d-isnulfan asiḍen (calcul), yufa-d tifeɣt n tiddit n tafat (optique).Ɣef umussu (amimeḍ), Newton isnulfa-d kraḍ ilugan, seg tid I d-iffeɣen alugen n uselmem anmeɣrad (gravitation universelle).

Newton sir Isaac ilul ass n 25 dujember 1642 di temdint Woolsthorpe (tamurt n Legliz), mi zrin sin wagguren ɣef tmettant n baba-s. Yemma-s Hannah teǧǧa-t i jidda-s ad t-id-tessker.

Newton ikfa taɣuri-ines tamezwarut di Trinity College n Grantham. Deg useggas 1661 ikcem ɣer tesdawit n Cambridge ikemmel taɣuri armi d aseggas 1665 ansa i d-iffeɣ s turagt (licence), aseggas-a i d-teḍra temsalt n tteteffaḥt is-d ildin allen ɣef ujebbud n tfekkiwin (attraction des corps).

Deg useggas 1667 Newton yuɣal d imekki di tesdawit Cambridge. Deg useggas 1666 isnulfa-d asiḍen (calcul). Deg useggas 1669 yuɣ amḍiq d aselmad n tusnakt di tesdawit n Cambridge. Newton yerra aṭas lmendad-is ar tiddit n tafat, deg useggas 1672 Newton yeɛreḍ ad d-yaf tifeɣt n ini (couleur) n tafat, inna-d: “Tafat d asmlili n iẓenẓaren n ini”.

Deg useggas 1686 isnulfa-d tilḥi (dynamique) s lsas n kraḍ ilugan n umussu:

  • Amenzay amenzu: Tafekka ur tettmimiḍ ara neɣ amussu-ines ur ittbeddil ara (tazzla-ines), ma illa azal n tmernit n imsedda (somme véctorielle) n tezmert i tt-yeɛnan d ilem.
  • Amenzay wis-sin : Lsas n tilḥi

Newton, iqqen timzizzelt (accéleration) n tfekka ɣer tezmert i tt-yeɛnan: F=ma

F : tazmert (N) m : tazsit n tfekka (kg) a: timzizzelt m/s2

  • Amenzay wis-kraḍ: Tigawt d tesdmert (action-réaction)

Ma illa tafekka 1 tedemmir tafekka nniḍen 2 s tezmert f1,2, ihi, tafekka tis-snat tettara-d I tfekka 1 tazmert f2,1: f1/2+f2/1=0

Newton iddem-d ilugan-a iseqdec-iten ɣer wid n Kepler, sway i d-yufa: kra n tfekka illan di tallunt (espace) neɣ deg umḍal, tettaɣ-itt tazmert i wumi semman aselmem (gravité).

Yura daɣen Philosophiae Naturalis Principia Mathematica deg useggas n 1687. Ilmend n wayen iqdec d wayen i d-ifka, isem-is yuɣ aferdis (unité) n tezmert (N).

Tamselyut[ẓreg | ẓreg aɣbalu]